Γιατί δεν μπορούμε να αρνούμαστε την αξιολόγηση

Γιατί δεν μπορούμε να αρνούμαστε την αξιολόγηση

Ο διάλογος στo ιστολόγιο του φίλου και συναδέλφου Leo σε σχέση με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου των διδασκόντων στα δημόσια σχολεία, αλλά και η  απόφαση του ΔΣ της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ, οι οποίες καλούν τους εκπαιδευτικούς να αρνηθούν  την εφαρμογή της εγκυκλίου του Υπουργείου Παιδείας για Αυτοαξιολόγηση της Σχολικής Μονάδας, αποτέλεσαν την αφορμή για τις παρακάτω, παρατηρήσεις.

Η Δημοκρατία, ήδη από τις αθηναϊκές καταβολές της, εισήγαγε την αρχή του ελέγχου και της λογοδοσίας των δημόσιων αρχόντων και λειτουργών ενώπιον συνελεύσεων και ολομελειών πολιτών. Η Ευρώπη πέρασε, σταδιακά από το 18^ο αιώνα, στη φάση της νεωτερικότητας με όχημα το φιλοσοφικό κίνημα του Διαφωτισμού, ουσιαστικά την αμείλιχτη κριτική και την έκθεση μπροστά στο «δικαστήριο του λογικού και του ορθού λόγου» κάθε αυθεντίας, υποσκάπτοντας έτσι τα ηθικά και νομιμοποιητικά θεμέλια της Εκκλησίας και της, ελέω Θεού, κληρονομικής μοναρχίας. Επιπλέον, μέσα σε αυτό το πνευματικό και αξιακό πλαίσιο προωθήθηκε η επιστημονική έρευνα, παρήχθη και διακονήθηκε, τους τελευταίους δύο αιώνες, η επιστημονική γνώση. Με αυτές τις θεσμικές και πνευματικές παρακαταθήκες (κριτική αμφισβήτηση, δημόσιος διάλογος και έλεγχος, αξιολόγηση των δημόσιων λειτουργιών) συγκροτήθηκε και λειτούργησε ο δημοκρατικός δημόσιος βίος στον ευρωπαϊκό κόσμο, Αυτές τις αρχές κατέπνιξαν οι ολοκληρωτισμοί και δεν είναι τυχαίο πως ο μακροβιότερος ολοκληρωτισμός του 20^ου αιώνα, ο «υπαρκτός σοβιετικός σοσιαλισμός», κατέρρευσε, εκτός των άλλων, και  υπό το βάρος του αιτήματος για  διαφάνεια (γκλάσνοστ).

Εν ολίγοις, ο δημόσιος έλεγχος για τα πεπραγμένα των κρατικών λειτουργών και η διαφάνεια του δημόσιου έργου έχουν ένα φιλοσοφικό και θεσμικό ιστορικό βάθος. Αποτελούν  καταστατικό όρο της δημόσιας δημοκρατικής ζωής.  Σήμερα πια, θεωρείται αυτονόητο  πως οι πολιτικές ηγεσίες, οι εκπρόσωποι θεσμών και ο κάθε δημόσιος λειτουργός είναι υποχρεωμένοι να εκτίθενται στη δημόσια κριτική και αξιολόγηση του έργου τους. Ακόμη και ο κάθε ιδιώτης επαγγελματίας, επιχειρηματίας και παραγωγός οφείλει να δέχεται, αν όχι να επιζητά («ελάτε να σας δείξω τη δουλειά μου» λέει στον υποψήφιο πελάτη τόσο ο αρχιτέκτονας όσο και ο κηπουρός) τη διαφανή  αξιολόγηση της εργασίας του, γιατί έτσι πείθει για την επαγγελματική του επάρκεια, για την αξιοπιστία του προϊόντος και των υπηρεσιών του. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν αρνείται να ελεγχθεί και να αξιολογηθεί, καθίσταται αυτομάτως αναξιόπιστος, αν όχι ύποπτος.

Δεν μπορώ, λοιπόν, να καταλάβω με ποια αιτιολογία ΟΛΜΕ και ΔΟΕ αρνούνται εξ ορισμού την αξιολόγηση, την οποία χαρακτηρίζουν «δούρειο ίππο  για τη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών» (βλέπε ανακοίνωση της ΔΟΕ για το θέμα στις 10/5/2010). Δεν μπορώ να καταλάβω με ποια λογική αρνούνται καταστατικές αρχές του δημοκρατικού δημόσιου βίου; Δεν μπορώ να καταλάβω πως εκπαιδευτικοί, που γνωρίζουν ότι εκπαίδευση και παιδαγωγική περιλαμβάνουν από τη «φύση» τους τη διαδικασία αξιολόγησης του νέου μαθητευόμενου ανθρώπου, αρνούνται οι ίδιοι να αξιολογηθούν;

Πιστεύω πως η άρνηση της  ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ για αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας, μάς προσβάλλει ευθέως ως εκπαιδευτικούς και δημόσιους λειτουργούς. Ουσιαστικά, μας προτρέπουν να σκεπάσουμε με  «μπούργκα» τη δουλειά μας, σαν να έχουμε κάτι να κρύψουμε. Αμφισβητούν έτσι την επαγγελματική μας αξιοσύνη, μας εκθέτουν στα μάτια μαθητών και γονιών και μας κατατάσσουν στην ίδια ηθική μοίρα με τους μητροπολίτες που αρνούνται τον έλεγχο της εκκλησιαστικής περιουσίας και τους πολιτικούς που αρνούνται το άνοιγμα των προσωπικών τους τραπεζικών λογαριασμών για διερεύνηση δημόσιων σκανδάλων.

Αποτελεί ντροπή για το μεταπολιτευτικό εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα αλλά και για τη δική μας γενιά εκπαιδευτικών που τόσα χρόνια δε φέραμε εμείς πρώτοι το αίτημα για αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού μας έργου, αφήνοντας αυτή την πρωτοβουλία στην κυβέρνηση. Εκείνο που έχουμε να κάνουμε τώρα είναι να αξιοποιήσουμε δημιουργικά αυτή τη θεσμική ευκαιρία, για να αναζωογονήσουμε τη λειτουργία της σχολικής κοινότητας. Ωραία, το λέει ο συνάδελφος Leo στον τίτλο του σχετικού με το θέμα κειμένου του: «Ήρθε ο καιρός να λειτουργήσει η σχολική κοινότητα».

            Δημόπουλος Ευθύμης, δάσκαλος.