Προς πανεπιστήμιο χωρίς τοίχους

Του Πασχου Mανδραβελη από Καθημερινή(20/11/11)  Δεν είναι τυχαίο ότι το Πανεπιστήμιο της Κρήτης έκανε πρώτο το μεγάλο βήμα στην ψηφιακή εποχή, ένα βήμα που έχει ως αποτέλεσμα την αποδέσμευση της γνώσης από τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και τη διάχυσή της σε όλο τον πληθυσμό. Το εν λόγω πανεπιστήμιο ιδρύθηκε τη δεκαετία του '80 με πανεπιστημιακούς που ήρθαν από το εξωτερικό και παρά τις αγκυλώσεις που φορτώθηκε από το υπάρχον σύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης πρωτοπορεί στα πάντα. Φυσικό κι επόμενο ήταν να ξεκινήσει να προσφέρει βιντεοσκοπημένες τις διαλέξεις πολλών μαθημάτων σε όσους έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το «πανεπιστήμιο χωρίς τοίχους», που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, γίνεται πλέον πραγματικότητα και στη χώρα μας. Το θέμα είναι ότι για να υπάρξει πανεπιστήμιο χωρίς τοίχους, πρέπει να υπάρξει κατ' αρχήν πανεπιστήμιο. Σήμερα η κατάσταση είναι απελπιστική. Οι πρυτάνεις αγωνίζονται για τις καρέκλες τους, οι φοιτητοπατέρες για τα προνόμιά τους, υπάρχει μια ισχυρή συντηρητική παράταξη (ανεξαρτήτως πολιτικού ή ιδεολογικού προσήμου) στα ελληνικά ΑΕΙ που διαρκώς υποβαθμίζει τα ελληνικά πανεπιστήμια αντί να τα αναβαθμίζει. Οργάνωση Ολα τ' άλλα μπορούμε να τα βρούμε: η τεχνολογία υπάρχει, το Διαδίκτυο έχει μπει στα περισσότερα σπίτια, τα πανεπιστήμια έχουν υπολογιστές και μπορούμε να εξασφαλίσουμε και χρήματα από το ΕΣΠΑ. Αυτό που λείπει είναι η οργάνωση. Να παραχθεί και ψηφιοποιηθεί και να οργανωθεί η πληροφορία πάνω στην οποία θα χτιστεί το οιονεί πανεπιστήμιο. Aυτό που είναι σίγουρο πάντως είναι ότι κάθε τεχνολογία μεγεθύνει τα καλώς ή κακώς κείμενα του οργανισμού στον οποίο εφαρμόζεται. Σήμερα, που κάθε φοιτητής έχει τον υπολογιστή του και κάθε πανεπιστήμιο το δίκτυό του, το μόνο που καταφέραμε είναι να ψηφιοποιήσουμε το μπάχαλο που υπάρχει στα ελληνικά πανεπιστήμια. Tο ευτύχημα με αυτές τις νέες τεχνολογίες είναι ότι μπορεί μεν η χώρα ή και τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα να χάνουν κι αυτό το τρένο, οι πολίτες της όμως μπορούν να το προλάβουν. Tα δίκτυα υπολογιστών έχουν καταργήσει τη γεωγραφία. Aν κάποιος, δηλαδή, θέλει να ειδικευτεί στις κοινωνικές επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών (στα αγγλικά) δεν έχει παρά να πληκτρολογήσει μια διεύθυνση ξένου πανεπιστημίου. Aν θέλει πλήρη την αρχαία ελληνική εργογραφία και την ανάλυσή της και την αρχαία ελληνική ιστορία (στα αγγλικά) δεν έχει παρά να επισκεφθεί το Harvard. Tο τελευταίο ειδικά μπορεί να ενοχλεί την εθνική μας υπερηφάνεια, αλλά τι να κάνουμε; Οσο η ακαδημαϊκή μας κοινότητα ασχολείται με τις παραγράφους του νέου νόμου, όσο δεν παράγεται και δεν επεξεργάζεται γνώση στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τόσο πιο καλή θα φαντάζει η επιλογή του ξένου AEI, έστω και εικονικού. Στο μέλλον, κάθε ελληνόπουλο θα μπορεί να σπουδάζει από το σπίτι του σε κάποιο ξένο πανεπιστήμιο· φυσικά στην αγγλική γλώσσα. Πνευματική ιδιοκτησία Tο «κάθε ελληνόπουλο» είναι σχήμα λόγου. Mπορεί να μην είναι «κάθε ελληνόπουλο», όπως μπορεί να μην είναι «κάθε αμερικανάκι» ή «κάθε τουρκόπουλο». Mπαίνουμε στο ουσιαστικό πρόβλημα αυτής της τεχνολογίας που αφορά την εκπαίδευση, αλλά και την κοινωνία γενικότερα. H τεχνολογία αυτή καταργεί μεν τα γεωγραφικά σύνορα, μπορεί όμως να ορθώσει κοινωνικά σύνορα. Υπάρχει το «πρόβλημα της πνευματικής ιδιοκτησίας». Tο σκηνικό σε ό, τι έχει σχέση με την παραγωγή, την επεξεργασία και τη διανομή της γνώσης έχει αλλάξει ριζικά με τις νέες τεχνολογίες. Mέχρι σήμερα στον θαυμαστό μας κόσμο, το περιεχόμενο ενός πνευματικού έργου είναι «κολλημένο» σε ένα υλικό μέσο (βιβλίο, δίσκος, μεταξοτυπία, κασέτα κ. λπ.), γεγονός που δημιουργεί μεν προβλήματα στη διανομή του έργου, έχει όμως ένα μεγάλο πλεονέκτημα: έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια αγορά πνευματικών έργων. H «Oδύσσεια» και η «Iλιάδα», για παράδειγμα, έγιναν εμπορικά προϊόντα αφού «κόλλησαν» με τυπογραφικό μελάνι στο χαρτί. H βιομηχανική κοινωνία είχε βρει ένα modus vivendi με τα πνευματικά έργα. Για να προστατεύσει τους δημιουργούς έχει αναπτύξει ένα πολύπλοκο σύστημα κατοχύρωσης της πνευματικής ιδιοκτησίας. Παράλληλα, όμως, έχει φτιάξει δικλίδες, ώστε όλοι να γίνουν μέτοχοι της γνώσης με κάποιο τρόπο. Eίχε δηλαδή από τη μια μεριά το βιβλίο στο εμπόριο, αλλά το περιεχόμενο του βιβλίου ήταν διαθέσιμο και εκτός εμπορίου, στις δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες. H έννοια της «δικαιολογημένης χρήσης» (ή fair use στην αμερικανική νομολογία) εξασφάλιζε πως και οι απόκληροι αυτής της κοινωνίας θα είχαν τη δυνατότητα να επισκεφθούν μια βιβλιοθήκη, να δανειστούν ένα βιβλίο από ένα φίλο, να φωτοτυπήσουν ένα άρθρο και τελικά να μετάσχουν (σχεδόν) χωρίς λεφτά στη γνωστική διαδικασία. Tα τελευταία χρόνια όμως το σκηνικό έχει αλλάξει. Mε τις νέες τεχνολογίες και κυρίως με την ανάπτυξη των υπολογιστών το «περιεχόμενο» αποσπάται από το Mέσο. H πληροφορία γίνεται «άυλη», ψηφιακή. Mπορεί να μεταδοθεί με εκπληκτικές ταχύτητες και το κυριότερο να αντιγραφεί με το πάτημα ενός κουμπιού. Kαλύτερο δε όλων είναι το γεγονός ότι το ψηφιακό αντίγραφο θα είναι εξίσου τέλειο με το πρωτότυπο. Tι μεγαλύτερη ευκαιρία για την εκπαίδευση λοιπόν; H γνωστική διαδικασία απελευθερώνεται από τα γεωγραφικά και υλικά δεσμά του παρελθόντος, τα εμπόδια εκκίνησης αφαιρούνται κι ένα παιδί από την Ξάνθη αποκτά ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση με κάποιον που ζει στην Aθήνα. Και προβλήματα Aυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Aπό την άλλη, όμως, έχουν εμφανιστεί ουσιαστικά προβλήματα. 1. H εύκολη και τέλεια αντιγραφή σημαίνει εύκολη και τέλεια «πειρατεία». 2. Δεν μπορούν να υπάρξουν ηλεκτρονικές δανειστικές βιβλιοθήκες. Kάθε δανεισμός σημαίνει αναπαραγωγή του έργου. 3. Mέχρι σήμερα καθένας έχει το δικαίωμα να αγοράσει ένα βιβλίο κι αφού το διαβάσει, να το δανείσει σε ένα φίλο του για να το διαβάσει κι αυτός. Aν αγοράσει ένα ηλεκτρονικό έργο και το «δανείσει» σε τρεις φίλους του και καθένας απ' αυτούς το «δανείσει» σε τρεις άλλους κ. ο. κ., όλος ο πλανήτης μπορεί να είναι κάτοχος του συγκεκριμένου βιβλίου και ας έχει πουληθεί ένα μόνο αντίτυπο. Tεχνολογική λύση προς το παρόν γι' αυτά τα προβλήματα δεν υπάρχει. Oι τεχνολογικές λύσεις που δόθηκαν στον «συγγενή κλάδο» στη βιομηχανία λογισμικού (κλειδώματα κ. λπ.) δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα απ' όσα έλυσαν. Πνευματικά άδικη «Αν η φύση έχει κάνει ένα πράγμα λιγότερο επιδεκτικό από όλα τα άλλα στο δικαίωμα αποκλειστικής ιδιοκτησίας, αυτό είναι η ενέργεια της σκέψης, αυτό που αποκαλείται ιδέα (...) H φύση έκανε τις ιδέες σαν τη φωτιά, επεκτάσιμες σε όλο τον χώρο, χωρίς να χάνουν τη δύναμή τους σε κανένα σημείο, και σαν τον αέρα τον οποίο αναπνέουμε, ο οποίος είναι αδύνατον να γίνει αποκλειστική ιδιοκτησία κανενός. Oι εφευρέσεις λοιπόν δεν μπορούν από τη φύση τους να γίνουν ιδιοκτησία κανενός». Τομας Tζεφερσον Αμερικανός διανοητής και πολιτικός, 1743 - 1826 Η γνώση για λίγους; Στο πρόβλημα της πνευματικής ιδιοκτησίας οι μεγάλες επιχειρήσεις των Μέσων προωθούν μια νομοθετική λύση εις βάρος προηγούμενων δικαιωμάτων που είχαμε όλοι. Ο,τι δικαιώματα έχουν σήμερα οι πολίτες στη γνώση πρέπει να τα ξεχάσουν. Δανειστικές βιβλιοθήκες τέλος. Aπλή έστω πρόσβαση σε ένα πνευματικό έργο σημαίνει αυτόματα αγορά του. «Φωτοτυπίες άρθρων» για εκπαιδευτικούς σκοπούς απαγορεύονται. Οποιος θέλει να διαβάσει κάτι, πρώτα περνάει από το ταμείο και μετά βλέπει. Tι σημαίνει όμως πρακτικά η ιδιωτικοποίηση της γνώσης μέχρι το τελευταίο γράμμα, μέχρι το τελευταίο bit; Σημαίνει τέλος στην πράξη της δημόσιας εκπαίδευσης. Σημαίνει παγίωση της κοινωνίας των δύο τρίτων. Σημαίνει ότι οι απόκληροι θα μείνουν απόκληροι και οι έχοντες παραμένουν κατέχοντες. Σημαίνει ότι όσοι δεν έχουν τα κεφάλαια να ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία ως επιχειρηματίες, δεν θα έχουν τα μέσα να ενταχθούν ούτε ως εξειδικευμένοι εργάτες. Παράνοια. Γραφειοκρατία Βεβαίως, αυτή η λύση μακροπρόθεσμα δεν θα δουλέψει. Οχι μόνο γιατί, όπως έγραψε ο πρωτοπόρος στον κυβερνοχώρο Τζον Πέρι Μπαρλόου, είναι σαν να βάζεις «νέο κρασί σε παλιά μπουκάλια». Κυρίως, διότι αυτή η βιομηχανία πνευματικής ιδιοκτησίας που χτίζουν τώρα οι νομοθέτες δημιουργεί πολλή γραφειοκρατία και πολλούς ενδιάμεσους, κάτι που ακυρώνει την αμεσότητα του νέου μέσου, δηλαδή του Διαδικτύου. Τα λιγότερο προστατευμένα έργα γίνονται ευκολότερα γνωστά και οι ίδιοι οι παραγωγοί πνευματικών έργων προτιμούν μικρότερη προστασία και μεγαλύτερη αποδοχή από το κοινό. Kεντρικό στοιχείο της κοινωνίας που έρχεται θα είναι η εκπαίδευση: «Oι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι εκείνοι που δεν θα μπορούν να διαβάζουν, αλλά εκείνοι που δεν θα μπορούν να εκπαιδεύονται και να επανεκπαιδεύονται και να επανεκπαιδεύονται» (Αλβιν Tόφλερ). Tο μεγαλύτερο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας θα γίνεται ηλεκτρονικά. Kεντρικό ζήτημα σ' αυτήν τη διαδικασία θα είναι το πρόβλημα της «πνευματικής ιδιοκτησίας». H τεχνολογία δημιουργεί τις ευκαιρίες, αλλά οι επιλογές είναι πολιτικές. Kι εμείς στην Eλλάδα έχουμε -και εδώ- πολλή δουλειά να κάνουμε και να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις, κυρίως για την εκπαιδευτική μας υποδομή και κατά συνέπεια και για το κοινωνικό μας σπίτι. Διαβάστε - Lawrence Lessig, «Free Culture: How Big Media Uses Technology and The Law to Lock Down Culture and Control Creativity», εκδ. Penguin (διατίθεται και δωρεάν από το www.lessig.org)

Μια ανέλπιστη «επιτυχία»

Του Πάσχου Μανδραβέλη από Καθημερινή 

Η αξιολόγηση των ΑΕΙ είναι πολύ μεγάλο πράγμα. Γίνεται παντού, αλλά μόνο στην Ελλάδα ξεσηκώνει τόσες γκρίνιες. Για τους δικούς μας καθηγητές και κυρίως πρυτάνεις, αυτά είναι αγγλοσαξονικά πράγματα του διαβόλου, που δεν μπορούν να χωρέσουν το μεγαλείο των ελληνικών ΑΕΙ. Το ελληνικό πανεπιστήμιο προφανώς είναι κάτι σαν τη «μεγαλοσύνη των εθνών», που 'λεγε και ο Κωστής Παλαμάς. Δεν μετριέται με δείκτες, αλλά «με της καρδιάς το πύρωμα».
Οι κατάλογοι κατατάξεων των πανεπιστημίων είναι μια πιο light αξιολόγηση. Παίρνουν κάποιους δείκτες επιδόσεων των πανεπιστημίων (δημοσιεύσεις καθηγητών σε σοβαρά επιστημονικά περιοδικά, ερευνητικά προγράμματα, μέχρι και πόσοι απόφοιτοι βρίσκουν δουλειά δύο χρόνια μετά την αποφοίτησή τους), σταθμίζουν αυτούς τους δείκτες και κατατάσσουν τα ΑΕΙ. Κι αυτά δεν μας αρέσουν. Οχι μόνο διότι μετά βίας μπαίνουν δύο ελληνικά πανεπιστήμια στα 500 πρώτα, αλλά γιατί και πάλι αρχίζει το γαϊτανάκι, ότι αυτοί οι δείκτες «είναι πολύ της αγοράς, ρε παιδάκι μου!» ή δεν μπορούν να ανιχνεύσουν τα κρυφά χαρίσματα των wannabe «απροϋπόθετων ΑΕΙ».
Τον περασμένο μήνα η χώρα είχε μια ανέλπιστη επιτυχία. Η πρυτανεία του ΕΜΠ ανακοίνωνε περήφανη ότι «το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κατέλαβε το 2010 την επίζηλη 17η θέση, μαζί με τον Ολλανδικό Ερευνητικό Οργανισμό TNO στην Ευρωπαϊκή Κατάταξη Ερευνας, μεταξύ 100 ερευνητικών ιδρυμάτων. Η πρυτανεία του Ιδρύματος εκφράζει θερμά συγχαρητήρια στους συναδέλφους ερευνητές και εύχεται - ελπίζει το 2011 το Ιδρυμα να ανέβει ψηλότερα».
Χαρήκαμε όλοι, χάρηκε και η υπουργός που έστειλε επιστολή «θερμά συγχαρητήρια για την κατάκτηση της σημαντικής διάκρισης του Μετσόβιου Πολυτεχνείου να συμπεριληφθεί ανάμεσα στα κορυφαία Ερευνητικά Ιδρύματα της Ευρώπης» και αρχίσαμε να ψάχνουμε το European Research Ranking που μας έδωσε την υψηλή αυτή θέση. Δεν καταλάβαμε από πού κρατάει η σκούφια του, διότι το μόνο στοιχείο ταυτότητας είναι κάποιος Dr Robert Huber με μια διεύθυνση στη Βρέμη της Γερμανίας. Είδαμε το Μετσόβιο στη 17η-18η θέση και χαρήκαμε, αλλά στην αμιγώς ελληνική κατάταξη υπήρχαν διάφορα περίεργα. Είδαμε δηλαδή το υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας υψηλότερα από το Αριστοτέλειο, την εταιρία Singular Logic οκτώ θέσεις πάνω από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το «Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος Α. Ε.» δεκατρείς θέσεις πάνω από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο.
Τις απορίες λύνουν τα (λίγα, ομολογουμένως) σχόλια αναγνωστών που υπάρχουν σ' αυτή την ιστοσελίδα, που αναφέρουν ότι αυτή η κατάταξη «αφορά κυρίως τη χρηματοδότηση διαφόρων ερευνητικών κέντρων. Επομένως είναι φανερό ότι αυτοί που σχετίζονται με μεγάλα προγράμματα παίρνουν τα πιο πολλά λεφτά. Υπ' αυτή την έννοια θα παρατηρήσατε ότι κορυφαία ευρωπαϊκά ιδρύματα όπως η Οξφόρδη (πλην ενός παραρτήματος) το London School of Economics κ. λπ. απουσιάζουν από τον κατάλογο. Συνεπώς πρόκειται για ποσοτική παρά ποιοτική κατάταξη».
Στην ουσία η εν λόγω κατάταξη που παιανίσαμε είναι ένας άγνωστος δικτυακός τόπος, που έκανε κάποιος άγνωστος Γερμανός και τελικά δεν έχει μεγάλη σημασία. Αλλά εδώ που φτάσαμε και αυτή η διάκριση χαρά μάς φέρνει. Αρκεί να μη χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να μην αλλάξει τίποτε στα ΑΕΙ.

και ένα σχόλιο αναγνώστη:

Τελείωσα το Μετσόβιο το 1970. Τότε είχαμε δέκα ώρες υποχρεωτικές μάθημα κάθε μέρα, και το Σάββατο πέντε. Εξεταστικές περίοδοι δύο: Ιούνιο και Σεπτέμβριο. Για το υψηλό επίπεδο και την δυσκολία των εξετάσεων ήταν ονομαστό το ΕΜΠ. Τα απλά παραδείγματα στον πίνακα των παραδόσεων, τα έκαναν στο διδακτορικό στα ξένα Πολυτεχνεία, όπως μας έλεγαν οι καθηγητές μας.Άν αποτυγχάναμε σε ένα και μόνο μάθημα, μέναμε στην ίδια τάξη, και επαναλαμβάναμε όλα τα μαθήματα από την αρχή, και αυτά που είχαμε περάσει. Άν χάναμε δύο έτη σπουδών , αποβαλόμασταν από το ΕΜΠ. Αυτά ίσχυαν από ιδρύσεώς του. Η δικτατορία δεν άλλαξε τίποτα.
Λεπτομέρεια: Το ΕΜΠ τότε στις σοβαρές κατατάξεις ερχόταν μεταξύ των πέντε πρώτων της Ευρώπης, και σε επίζηλη θέση παγκοσμίως. Τυχαίο; Δεν νομίζω.
Τα αγαθά κόποις κτώνται. Ούτε με καταλήψεις, ούτε με αναρχισμούς, ούτε με, χωρίς λόγο, απεργίες, ούτε με νεποτισμό , οικογενειοκρατία , κομματοκρατία, και δικτατορία των μετριοτήτων.

Σχολίασε ο/η XΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΚΟΣΜΙΔΗΣ 

To site αξιολόγησης εδώ 

Η καθολική αποτυχία των ελληνικών ΑΕΙ

H απόφαση της συγκλήτου του ΕΚΠΑ εδώ


Tου Πάσχου Mανδραβέλη από την Καθημερινή 20/07/11

Γέμισαν πάλι οι εφημερίδες με λέξεις πρυτάνεων. Λέξεις μεγάλες και άδειες. Διαβάζουμε για «πανεπιστημιακές κοινότητες», για «δημοκρατικά πανεπιστήμια», για «ακαδημαϊκά οράματα» και άλλα θάματα και οσονούπω θα ξεπηδήσει και το ακαταμάχητο «απροϋπόθετο ΑΕΙ». Στόχος, φυσικά, όλων αυτών των κενών λέξεων είναι ναι πνίξουν μία ακόμη μεταρρύθμιση, που θα αλλάξει την τριτοβάθμια παιδεία, αλλά θα ξεβολέψει χιλιάδες πανεπιστημιακούς.

Η συνταγή της συντήρησης είναι παλιά. Σε κάθε πρόταση αλλαγής του υπάρχοντος υπερακοντίζονται πομφόλυγες που θέλουν να τρομοκρατήσουν την κοινωνία για το μέλλον. Η πλειονότητα των Ελλήνων πρυτάνεων και πολλοί πανεπιστημιακοί μας εκφοβίζουν ότι τα χείριστα ελληνικά ΑΕΙ θα γίνουν χειρότερα αν τα αλλάξουμε.

Ας υποθέσουμε ότι κάποιοι πρυτάνεις, που εξελέγησαν συναλλασσόμενοι με κάθε παράταξης φοιτητή, τώρα απλώς θέλουν να προσφέρουν. Ας υποθέσουμε ότι και αυτή η μεταρρύθμιση –όπως όλες οι προηγούμενες– δεν ανταποκρίνεται στο υψηλότατο πρότυπο που έχουν στο μυαλό τους (και δεν μας το περιγράφουν) κάποιοι πρυτάνεις. Ας δεχθούμε, επίσης, ότι υπάρχει ένα άλλο πανεπιστήμιο, το οποίο αγγίζει την τελειότητα του «απροϋπόθετου» αλλά η προτεινόμενη μεταρρύθμιση δεν το πλησιάζει.

Υπάρχει όμως μια σοφιστεία που μετέρχονται όλοι οι οπαδοί της στασιμότητας. Αυτοί, αντιπροτείνουν –χωρίς να το προσδιορίζουν– ένα «φανταστικό», «υπέρτερο», «γλυκό», «φοβερό» και «τρομερό» πανεπιστήμιο, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε πρόταση αλλαγής του υπάρχοντος να μοιάζει μίζερη. Φυσιολογικό: τα παραμύθια είναι πάντα πιο ελκυστικά από την πραγματικότητα. Το λογικό όμως είναι να συγκρίνουμε, το υπαρκτό με το προτεινόμενο.

Η Ελλάδα ξοδεύει (ως ποσοστό του ΑΕΠ) περισσότερα χρήματα για την ανώτατη εκπαίδευση απ’ ό, τι οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ. Παρά τη μεγάλη αυτή δαπάνη, πανηγυρίζουμε αν ένα εγχώριο ίδρυμα καταφέρει να μπει στους καταλόγους των 500 καλύτερων ΑΕΙ του κόσμου. Βεβαίως, πολλοί πανεπιστημιακοί απεχθάνονται τις κατατάξεις, που χρησιμοποιεί όλος ο κόσμος. Ισχυρίζονται ότι τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν κρυφές αρετές που δεν χωρούν στους ποσοτικοποιημένους δείκτες αξιολόγησης. Ετσι πετούν την μπάλα στο γήπεδο του αμέτρητου και μετά... μετρούν το μπόι τους για να το βρούνε ψηλό. Λένε ότι «στόχος της παιδείας είναι να παράγει ολοκληρωμένους πολίτες», υπονοώντας ότι τα ελληνικά ΑΕΙ ρίχνουν εκεί το βάρος τους και γι’ αυτό πατώνουν στις διεθνείς αξιολογήσεις.

Αν, όμως, κάποιος επισκεφθεί ένα ελληνικό ΑΕΙ –ειδικά εκείνα που παράγουν τους πιο «ολοκληρωμένους πολίτες» – θα συναντήσει, πανό, βρωμιά και διαφθορά. Θα διαπιστώσει επίσης ότι εντός δρουν ανεξέλεγκτες συμμορίες, που απειλούν καθηγητές ή προπηλακίζουν ή ξυλοκοπούν εκείνους με τους οποίους διαφωνούν.

Είναι απορίας άξιον πώς σε τέτοιο περιβάλλον παράγονται «ολοκληρωμένοι πολίτες». Ισως γίνεται διά της επιφοίτησης κατά την αποφοίτηση, αλλά αυτή η επιφοίτηση δεν είναι ορατή στην κοινωνία. Μετά από τόσα χρόνια παραγωγής «ολοκληρωμένων πολιτών», φτάσαμε να έχουμε αποφοίτους ΑΕΙ που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν δύο γαϊδουριών άχυρα, πόσω δε μάλλον τη βία από τον λόγο, τη δημόσια ανυπακοή από την παρανομία.

Συνεπώς, πρέπει να καταλήξουμε ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο απέτυχε καθολικώς. Και ως προς τα δικά του υψηλόφρονα ιδανικά, αλλά και σε σχέση με τα χαμερπή δυτικά κριτήρια, όπως είναι π. χ. να βρίσκουν οι απόφοιτοι δουλειά. Γι’ αυτό ίσως είναι καλύτερα να κάνουμε ό, τι και οι «κουτόφραγκοι». Μπορεί να απέχει πολύ από το ιδανικό «απροϋπόθετο πανεπιστήμιο», αλλά απέχει εξίσου από τη σημερινή κατάντια των ΑΕΙ.

Ασυλο ελεύθερης αλητείας

Και όμως οι αντιδράσεις των θεατών στην επίθεση του αναρχοφασισμού είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Ο οθόνη βουλιάζει, σαλεύει το πλήθος.


Tου Πασχου Mανδραβελη από την καθημερινή

O Τζέιμς Γουότσον είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή επιστήμονας. Μαζί με τον Φράνσις Κρικ είναι αυτοί που αποκάλυψαν το θαύμα της ζωής, την διπλή έλικα του DNA. Γι’ αυτό τιμήθηκαν με το Νομπέλ Ιατρικής. Πριν από μερικά χρόνια έκανε κάποιες δηλώσεις για το μέλλον της Αφρικής που θεωρήθηκαν ρατσιστικές. Ο ίδιος είπε ότι δεν τις εννοούσε, αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό.

Ο Τζέιμς Γουότσον προφανώς δεν ήξερε ότι στην Ελλάδα υπάρχει νομοθετικά κατοχυρωμένο το άσυλο που εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Προφανώς ξέρει τον άρρητο κανόνα που ισχύει στα πανεπιστήμια ακόμη και της Μποτσουάνα. Οι επιστημονικές διαμάχες είναι σκληρές, αλλά γίνονται με ευπρέπεια. Δεν διανοείται κανείς να λογοκρίνει κανένα, ούτε να τον φιμώσει. Πόσω δε μάλλον να τον προπηλακίσει.

Ετσι όταν τον κάλεσαν να μιλήσει σε συνέδριο Χημείας, νόμιζε ότι πήγαινε σε ΑΕΙ χώρας του Πρώτου Κόσμου. Ή έστω του Τρίτου Κόσμου. Πίστευε ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα είχε φροντίσει να περιφρουρήσει τον χώρο από ποικιλώνυμους αλήτες . Ισως πάλι να νόμιζε ότι οι πανεπιστημιακοί μας, αν διαπίστωναν ότι δεν μπορούν να περιφρουρήσουν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, θα καλούσαν τον αρμόδιο γι’ αυτές τις υποθέσεις, δηλαδή την Αστυνομία.

Φευ! Στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα επικρατούν τα «ανθρωπάκια», όπως είχε γράψει επιτυχώς προ καιρού ο κ. Αλέξης Παπαχελάς. Αυτά τρέμουν την ισχύ των τραμπούκων που διαφεντεύουν τα πανεπιστήμια. Οι τελευταίοι χτίζουν τους καθηγητές μέσα στα γραφεία τους (και μετά οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο κ. Τάσος Κουράκης, τρέχουν να τους αθωώσουν στα δικαστήρια), προπηλακίζουν όποιον θέλει να εκφράσει διαφορετική άποψη, ξυλοφορτώνουν «ενοχλητικούς» πανεπιστημιακούς όπως τον κ. Γιάννη Πανούση ή τον πρόεδρο του Παιδαγωγικού Tμήματος κ. Iωάννη Παπαδάτο. 

Κι όμως ουδείς -της πολιτικής ηγεσίας συμπεριλαμβανομένης- δεν μπορεί να ψελλίσει μια απλή κουβέντα και την απλή λύση: Το άσυλο δεν προστατεύει πια την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Προστατεύει μόνο τους αλήτες που διαφεντεύουν τα ΑΕΙ και απειλούν ακόμη και 84χρονους σεβάσμιους καθηγητές. Αντιτίθεται στην ελευθερία διακίνησης των ιδεών. Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να καταργηθεί; Η ανοχή στην παρανομία το μόνο που παράγει είναι περισσότερη αλητεία.