Κυριακή 3 Ιουλίου 2011

Τι αλλάζει στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ της χώρας



της Στελίνας Μαργαριτίδου
 
Συγχωνεύσεις σχολών και αλλαγές στη διοίκηση και τη χρηματοδότηση ΑΕΙ και ΤΕΙ προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας.

Υπερπανεπιστήμιο δημιουργείται στη Θεσσαλονίκη.
  • Άμεσα προχωρούν οι συγχωνεύσεις, καταργήσεις και κατατμήσεις σχολών

  • Οι αιώνιοι φοιτητές εγκαταλείπουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Με τον νέο νόμο, αν ο φοιτητής δεν ανανεώσει την εγγραφή του για δύο εξάμηνα χάνει την ιδιότητά του

  • Το συμβούλιο διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ έχει ουσιαστικά συγκεντρωμένες όλες τις οικονομικές αρμοδιότητες του κάθε ιδρύματος και την επιλογή της στρατηγικής ανάπτυξής του, ενώ ασκεί εποπτεία και έλεγχο σε όλες τις λειτουργίες των ιδρυμάτων

  • Οι προπτυχιακοί φοιτητές έχουν δικαίωμα να λάβουν άτοκο εκπαιδευτικό δάνειο από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου

  • Απομάκρυνση από το μοντέλο του “χωροταξικού ορισμού” του ασύλου. Θα ισχύει πλέον ως… ιδέα

  •  
    Συγχωνεύσεις πανεπιστημίων που μειώνουν σε 11 τον αριθμό των ιδρυμάτων σε όλη τη χώρα, χρηματοδότηση υπό προϋποθέσεις και με αναζήτηση ιδιωτικών κεφαλαίων, δάνεια για τους φοιτητές κατά τα αγγλοσαξονικά πρότυπα, ακαδημαϊκές σπουδές πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων, ακόμη και εξπρές μίνι... πτυχία, φέρνει το νέο σχέδιο νόμου, που ολοκληρωμένο θα δοθεί από το υπουργείο Παιδείας στους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους πρυτάνεις, την ερχόμενη εβδομάδα.
    Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης αλλαγή στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ με τη δημιουργία ενός πανίσχυρου συμβουλίου ιδρύματος ιδιωτικού χαρακτήρα, δραστικό περιορισμό στη συμμετοχή των φοιτητικών παρατάξεων στα ακαδημαϊκά δρώμενα και συνεχείς αξιολογήσεις στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο των ιδρυμάτων.
    Το σχέδιο νόμου, το οποίο εντάσσεται πλήρως και εσπευσμένα στις επιταγές του μεσοπρόθεσμου για συρρίκνωση των δαπανών στην παιδεία, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες συνάντησε ήδη αντιδράσεις στο άτυπο υπουργικό συμβούλιο, όπου πρωτοπαρουσιάστηκε πριν μερικά 24ωρα, καθώς πολλά σημεία του κρίνονται αντισυνταγματικά!

    Από εβδομάδα το τελικό κείμενο
    Ωστόσο φαίνεται ότι οι πιέσεις είναι τέτοιες που αρχικά κρίθηκε σκόπιμο να δοθεί στη δημοσιότητα κατά τη σύνοδο των πρυτάνεων στον Βόλο. Όμως επειδή μέχρι τελευταία στιγμή γίνονταν διορθώσεις επί του τελικού κειμένου, τελικά χθες το μεσημέρι οι συγκεντρωμένοι για αυτό το θέμα πρυτάνεις των ΑΕΙ πληροφορήθηκαν ότι θα πάρουν στα χέρια τους το τελικό σχέδιο νόμου την ερχόμενη εβδομάδα.
    Το κλίμα στη σύνοδο των πρυτάνεων είναι πολύ τεταμένο και οι πρυτανικές αρχές της χώρας στο σύνολό τους δηλώνουν “προσβεβλημένες από τη στάση του υπουργείου Παιδείας”. Όλα δείχνουν ότι -παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση εσπευσμένα θέλει να κατατεθεί το νομοσχέδιο αλλά και να περάσει το συντομότερο στη δεύτερη φάση των συγχωνεύσεων- οι αντιδράσεις θα είναι πάρα πολύ μεγάλες, καθώς ελάχιστα από τα προβλεπόμενα στον νόμο μπορούν ουσιαστικά να εφαρμοστούν!

    Συγχωνεύσεις-σοκ
    Όπως εξηγούν όσοι έχουν διαβάσει το σχέδιο νόμου που κυκλοφόρησε αλλά που όπως επισημαίνει το ίδιο το υπουργείο δεν είναι το τελικό, εντύπωση προκαλεί ότι οι συγχωνεύσεις, καταργήσεις, κατατμήσεις σχολών προχωρούν άμεσα, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε τη σταδιακή εφαρμογή αυτής της διάταξης από τον επόμενο χρόνο. Το σχέδιο νόμου αναφέρει ρητά: Απαιτούνται αλλαγές στον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης τόσο από θεματική όσο και από χωροταξική άποψη. Συστάθηκε ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΕΣΥΠ με στόχο την εισήγηση προς τον υπουργό Παιδείας των αναγκαίων αλλαγών στον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης.
    Οι προτάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Εκπαίδευσης που θα συζητηθούν στο επόμενο διάστημα προβλέπουν τη σύσταση 12 ή 14 ανώτατων ιδρυμάτων και την ύπαρξη 8 ή 6 ΤΕΙ σε ολόκληρη τη χώρα.
    Οι προϋποθέσεις που τίθενται στο σχέδιο νόμου για τις συγχωνεύσεις ΑΕΙ και ΤΕΙ είναι ο αριθμός των φοιτητών ή αποφοίτων κατ’ έτος, η επικάλυψη γνωστικών πεδίων αλλά και οικονομικοκοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια. Η τελική απόφαση για την αναδιάταξη του χάρτη στα ΑΕΙ - ΤΕΙ θα ληφθεί με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Παιδείας και μετά από σχετική εισήγηση των πρυτάνεων ή προέδρων των ΤΕΙ. Σημείο-κλειδί για την κατάργηση ορισμένων ΑΕΙ και ΤΕΙ θα είναι και οι φετινές προτιμήσεις των υποψηφίων στο μηχανογραφικό δελτίο.

    Τρόπος διοίκησης ΑΕΙ - ΤΕΙ
    Ο νέος τρόπος διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ, που έχει ήδη κριθεί ως αντισυνταγματικός από πολλούς νομικούς, προβλέπει την αποψίλωση των αρμοδιοτήτων των πρυτάνεων αλλά και της συγκλήτου, ενώ εγκαθιδρύει το συμβούλιο διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ, το οποίο αποτελείται και από εξωπανεπιστημιακούς, οι οποίοι έχουν λόγο για όλα όσα συμβαίνουν στα ανώτατα ιδρύματα.
    Το συμβούλιο του ιδρύματος είναι 15μελές. Οκτώ από τα μέλη του συμβουλίου είναι εσωτερικά μέλη του ιδρύματος. Επτά από αυτά είναι καθηγητές και υπάρχει αντιπροσωπευτικά ένας φοιτητής εκλεγμένος από ενιαίο ψηφοδέλτιο.
    Τα επτά εξωτερικά μέλη του συμβουλίου επιλέγονται από τα εσωτερικά μέλη. Οι προϋποθέσεις για να εκλεγεί ένα πρόσωπο ως εξωτερικό μέλος του συμβουλίου είναι η καθολική του αναγνώριση στην επιστήμη, τα γράμματα, την τέχνη, τον κριτικό στοχασμό ή την κοινωνική του προσφορά. Εξωτερικά μέλη του συμβουλίου δεν μπορεί να είναι όσοι είχαν οικονομική σχέση με το ίδρυμα την τελευταία πενταετία. Η θητεία των μελών είναι 6ετής και μπορεί να ανανεωθεί μία ακόμη φορά. Τα μέλη του συμβουλίου των ΑΕΙ - ΤΕΙ και ο πρόεδρός του λαμβάνουν μια κατ’ αποκοπή αποζημίωση για τη συμμετοχή τους σε αυτό. Ο πρόεδρος του συμβουλίου και ο αναπληρωτής του προέρχονται από τα εξωτερικά μέλη του συμβουλίου.
    Το συμβούλιο διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ έχει ουσιαστικά συγκεντρωμένες όλες τις οικονομικές αρμοδιότητες του κάθε ιδρύματος και την επιλογή της στρατηγικής ανάπτυξής του, ενώ ασκεί εποπτεία και έλεγχο σε όλες τις λειτουργίες των ιδρυμάτων.
    Το σημείο αυτό είναι ένα από τα βασικά που έχουν προκαλέσει τριβές όχι μόνο στους χώρους των πανεπιστημιακών αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αντιδράσεις ακόμη και στελεχών της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα ήταν έντονες.

    Η... αποδυναμωμένη σύγκλητος των ΑΕΙ
    Ο συνολικός αριθμός των μελών της συγκλήτου ή της συνέλευσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 μέλη και αποτελείται από:
    • τον πρύτανη ΑΕΙ, ή τον πρόεδρο του ΤΕΙ
    • τους κοσμήτορες, διευθυντές των σχολών
    • εκπροσώπους των καθηγητών
    • έναν εκπρόσωπο των προπτυχιακών και δύο των μεταπτυχιακών φοιτητών, από τους οποίους ο ένας θα είναι υποψήφιος διδάκτορας.
    Οι αρμοδιότητες ωστόσο της συγκλήτου είναι να διατυπώνει τη γνώμη της γύρω από θέματα διοίκησης και εκπαίδευσης του ιδρύματος.
    Ο πρύτανης του ΑΕΙ ή ο πρόεδρος του ΤΕΙ εκλέγεται από το συμβούλιο του ιδρύματος ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η οποία εκδίδεται και αυτή από τον πρόεδρο του συμβουλίου του ιδρύματος. Οι αρμοδιότητες του πρύτανη ή του προέδρου είναι αποκλειστικά διοικητικές. Παράλληλα καταρτίζει τον οικονομικό προϋπολογισμό του ιδρύματος, ο οποίος στη συνέχεια θα πρέπει να εγκριθεί από το συμβούλιο.

    Σπουδές πολλών ταχυτήτων
    Οι σπουδές συντομεύονται κατά τα πρότυπα των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, ενώ κάθε ίδρυμα μπορεί να δημιουργήσει και σύντομο κύκλο σπουδών ενός ή δύο χρόνων. Είναι αδιευκρίνιστο αν αυτοί οι κύκλοι σπουδών απευθύνονται σε ανθρώπους οι οποίοι χωρίς εξετάσεις και πληρώνοντας δίδακτρα θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους.
    Οι κύκλοι σπουδών είναι ο προπτυχιακός με τρία χρόνια σπουδών, ο μεταπτυχιακός και ο διδακτορικός.

    Τι συμβαίνει με τους φοιτητές
    Οι αιώνιοι φοιτητές εγκαταλείπουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Με τον νέο νόμο, αν ο φοιτητής δεν ανανεώσει την εγγραφή του για δύο εξάμηνα χάνει την ιδιότητά του. Η συμμετοχή των φοιτητών στα δρώμενα του πανεπιστημίου περιορίζεται δραστικά. Μόνο ένας φοιτητής, και μάλιστα εκλεγμένος από ενιαίο ψηφοδέλτιο, μπορεί να συμμετέχει στα όργανα διοίκησης και μόνο για έναν χρόνο. Παράλληλα σε κάθε πανεπιστήμιο συγκροτείται συμβούλιο φοιτητικής μέριμνας, ενώ θεσπίζεται και ο θεσμός του συνηγόρου του φοιτητή, προκειμένου να επιλύονται όποιες διαφορές προκύψουν ανάμεσα στους φοιτητές και τη διοίκηση του πανεπιστημίου.
    Η ανώτατη εκπαίδευση μπορεί να παραμένει (σε μεγάλο βαθμό) δωρεάν, θεσπίζονται ωστόσο τα φοιτητικά δάνεια. Οι προπτυχιακοί φοιτητές έχουν δικαίωμα να λάβουν άτοκο εκπαιδευτικό δάνειο από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Η αποπληρωμή του δανείου θα γίνει μόλις πιάσει δουλειά ο φοιτητής ή μόλις αποκτήσει κάποιο έσοδο. Το σημείο αυτό δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο ειδικά από τους γονείς, καθώς δημιουργείται μια νέα “αγορά” για τις τράπεζες, οι οποίες θα μπορούν να εισπράξουν τα ποσά που δάνεισαν μόλις εμφανιστεί κάποιο εισόδημα στη φορολογική δήλωση του φοιτητή.

    Διδακτικό προσωπικό
    Οι καθηγητές, που θα μπορούν να είναι και αλλοδαποί, χωρίζονται σε διαφορετικές ταχύτητες:
    1. Πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, που λαμβάνουν 100% των τακτικών αποδοχών τους και σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης το 65%.
    2. Πλήρους απασχόλησης, που λαμβάνουν το 65% των τακτικών αποδοχών τους και σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης το 50%.
    3. Μερικής απασχόλησης, που λαμβάνουν το 30% των τακτικών τους αποδοχών και σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης παίρνουν το 20%.

    Έξαλλοι οι πρυτάνεις στον Βόλο
    Οξύτατες ήταν οι αντιδράσεις των πρυτάνεων στον Βόλο, όταν λίγο πριν ξεκινήσει η σύνοδος πληροφορήθηκαν ότι ούτε η υπουργός θα έλθει, ούτε το σχέδιο νόμου θα δοθεί για να γίνει συζήτηση.
    Για προχειρότητα και για ανεφάρμοστο νόμο που θα καταργήσει τη δημόσια και δωρεάν δημόσια εκπαίδευση έκαναν λόγο οι περισσότεροι από αυτούς, ενώ στο ΑΠΘ ήδη κυκλοφορεί κείμενο με υπογραφές πανεπιστημιακών κατά του νέου νόμου.
    Μεταξύ των ερωτημάτων που θέτει η “Κίνηση - Δράση Ακαδημαϊκών” είναι τα εξής: Ποιες ακριβώς είναι οι αρμοδιότητες του συμβουλίου του ιδρύματος που ουσιαστικά καταργούν τη σύγκλητο; Ποια θα είναι τα εξωτερικά, άσχετα προς το πανεπιστήμιο, μέλη και πώς θα αξιολογείται η επιτυχημένη κοινωνική και επαγγελματική διάκρισή τους; Πώς θα επιλεγεί και θα νομιμοποιηθεί ουσιαστικά ένας -ακόμη και άγνωστος στην πανεπιστημιακή κοινότητα- πρύτανης και πώς αυτός ο τελευταίος μπορεί να διοικήσει ένα ΑΕΙ με το οποίο ουδεμία σχέση έχει;
    Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά του εκρηκτικού κλίματος που ήδη έχει δημιουργηθεί στους κόλπους της ανώτατης εκπαίδευσης.


    Τι προβλέπει το σχέδιο νόμου για τη χρηματοδότηση και το άσυλο

    Α. Χρηματοδότηση των ΑΕΙ - ΤΕΙ: Η χρηματοδότηση των ΑΕΙ γίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, κατανέμεται όμως βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, τα οποία είναι: Το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, ο αριθμός των φοιτητών, το μέγεθος του κάθε ιδρύματος. Καταργούνται οι ειδικοί λογαριασμοί των ιδρυμάτων και τα χρήματα αυτά μπαίνουν στον τακτικό προϋπολογισμό των ΑΕΙ.
    Κριτήρια επίσης για τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ είναι η αξιολόγηση του ερευνητικού και εκπαιδευτικού τους έργου. Δεν διευκρινίζονται όμως προς το παρόν οι τρόποι αξιολόγησης των ιδρυμάτων ούτε και πώς θα καλυφθεί η πρόσθετη χρηματοδότηση μέχρι να δρομολογηθούν αυτές οι διαδικασίες.
    Παράλληλα ιδρύονται Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου τα οποία θα διαχειρίζονται την περιουσία των ιδρυμάτων, δηλαδή τα κληροδοτήματα. Στην περιουσία των ιδρυμάτων δεν περιλαμβάνονται τα ακίνητα και τα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικές, διοικητικές και ερευνητικές δραστηριότητες.
    Β. Πανεπιστημιακό άσυλο: Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι μία ακόμη από τις ασαφείς παραμέτρους του σχεδίου νόμου. Ουσιαστικά το κάθε ίδρυμα μόνο του είναι υποχρεωμένο να προστατεύσει το άσυλο, δηλαδή την ελεύθερη διακίνηση ιδεών στους χώρους του έτσι όπως τους έχει ορίσει.
    Σύμφωνα με την εισήγηση που παρουσίασε η Άννα Διαμαντοπούλου στην άτυπη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, το άσυλο μένει ως “ιδέα” και παύει να ισχύει χωροταξικά. “Πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ. Απομάκρυνση από το μοντέλο χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου” ανέφερε η υπουργός Παιδείας.


    Δημιουργία ενός υπερπανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη

    Διαρροές που ήδη συζητούνται στα πηγαδάκια της συνόδου των πρυτάνεων, προκαλώντας... σάλο, κάνουν λόγο για τη δημιουργία ενός υπερπανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη, όπου το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο θα απορροφηθούν από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Οι... ομαδοποιήσεις ΑΕΙ περιλαμβάνουν τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Αιγαίου με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, του Πανεπιστημίου Ιονίου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο οποίο πιθανόν να ενσωματωθούν και τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στο ίδιο πλαίσιο, τα άλλα τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας θα απορροφηθούν από το ΑΠΘ, ενώ στην Αττική και τη Θεσσαλία θα παραμείνουν τρία ανώτατα ιδρύματα.
     
     
    ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 2/7/2011

    Δεν υπάρχουν σχόλια:

    Δημοσίευση σχολίου