Της Άννας Φραγκουδάκη, ΝΕΑ, 21.11.10
Είναι πρωτεύουσα ανάγκη να μάθουν οι νέες γενιές ιστορία. Αυτό σημαίνει πολλές αλλαγές για να ανατραπεί το θλιβερό φαινόμενο της οικτρής αποτυχίας του μαθήματος της ιστορίας στο ελληνικό σχολείο. Οι αλλαγές όμως είναι δύσκολες, επειδή αντιδραστικές μειοψηφίες έχουν συμφέρον να εμποδίσουν την εκμάθηση της ιστορίας στο σχολείο. Για να αποχτήσουν πολιτική δύναμη, δεν αρκούν οι φθαρμένες συντηρητικές τους αξίες, έτσι εκμεταλλεύονται τις έννοιες «έθνος» ή «πατρίδα» και παραπλανούν πολίτες υπεξαιρώντας τον τίτλο του «πατριώτη».
# Οι αυτόκλητοι «εθνοσωτήρες» εχθρεύονται το μάθημα της ιστορίας, επειδή ευνοεί τα συμφέροντά τους η εθνική αφήγηση που διαμόρφωσε ο 19ος αιώνας, για να υπηρετήσει τους μεγάλους την εποχή εκείνη στόχους του αγώνα για το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος και ύστερα των πολέμων για την επέκταση των συνόρων του. Αυτή η αφήγηση προβάλλει αξίες άλλων εποχών, τον ηρωισμό σαν αρετή, το δίκαιο μίσος κατά των εχθρών, τον πόλεμο σαν τη λύση των εθνικών προβλημάτων, τη μικρή σημασία της ανθρώπινης ζωής.
# Τέτοιες αλλοτινές αξίες οδηγούν σήμερα σε πολιτικές θέσεις όπως απομονωτισμό, σοβινισμό, ρατσισμό, ανοχή στην αυτοδικία, προβολή της βίας σαν όπλο για την πολιτική διαπάλη, άλλωστε αυτές οι πολιτικές μειοψηφίες αντί οπαδών υποθάλπουν ομάδες νταήδων με ρόπαλα και λοστούς στους δρόμους. Γι΄ αυτό αντιμάχονται την ιστορική παιδεία των μαθητών, για να ευνοήσουν τις πολιτικές θέσεις που διαμορφώνει η εθνική αφήγηση της εποχής των πολέμων και των εθνικών επεκτατισμών, των καιρών που έπρεπε το σχολείο να διαπλάθει στρατιώτες, έτοιμους να πεθάνουν για να μεγαλώσουν την πατρίδα.
# Εχει μεγάλη πολιτική σημασία η εκμάθηση της ιστορίας.
Αντί στρατιώτες θα ετοιμάσει ευρωπαίους Ελληνες που μάχονται να διασφαλίσουν ευημερία και πρόοδο για την πατρίδα τους, με την ειρηνική συνύπαρξη, τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς. Εχει επίσης μέγιστη γνωστική σημασία. Η ιστορία αποτελεί το υπόβαθρο όλων των θεωρητικών και κοινωνικών επιστημών. Η κατάκτηση της αφηρημένης έννοιας του ιστορικού χρόνου, η εκμάθηση των εννοιών ιστορική συνέχεια και ιστορική αλλαγή, η κατανόηση του παρελθόντος είναι θεμελιώδες υπόβαθρο γνωστικό για τους εφήβους και νέους.
# Τέτοιες αλλοτινές αξίες οδηγούν σήμερα σε πολιτικές θέσεις όπως απομονωτισμό, σοβινισμό, ρατσισμό, ανοχή στην αυτοδικία, προβολή της βίας σαν όπλο για την πολιτική διαπάλη, άλλωστε αυτές οι πολιτικές μειοψηφίες αντί οπαδών υποθάλπουν ομάδες νταήδων με ρόπαλα και λοστούς στους δρόμους. Γι΄ αυτό αντιμάχονται την ιστορική παιδεία των μαθητών, για να ευνοήσουν τις πολιτικές θέσεις που διαμορφώνει η εθνική αφήγηση της εποχής των πολέμων και των εθνικών επεκτατισμών, των καιρών που έπρεπε το σχολείο να διαπλάθει στρατιώτες, έτοιμους να πεθάνουν για να μεγαλώσουν την πατρίδα.
# Εχει μεγάλη πολιτική σημασία η εκμάθηση της ιστορίας.
Αντί στρατιώτες θα ετοιμάσει ευρωπαίους Ελληνες που μάχονται να διασφαλίσουν ευημερία και πρόοδο για την πατρίδα τους, με την ειρηνική συνύπαρξη, τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς. Εχει επίσης μέγιστη γνωστική σημασία. Η ιστορία αποτελεί το υπόβαθρο όλων των θεωρητικών και κοινωνικών επιστημών. Η κατάκτηση της αφηρημένης έννοιας του ιστορικού χρόνου, η εκμάθηση των εννοιών ιστορική συνέχεια και ιστορική αλλαγή, η κατανόηση του παρελθόντος είναι θεμελιώδες υπόβαθρο γνωστικό για τους εφήβους και νέους.
Το ολιγότερο φωτεινό σημείο της σχολικής ιστορίας είναι οι συνθήκες ίδρυσης του ελληνικού κράτους. Ούτε οι ιδεολογικές ζυμώσεις του 18ου αιώνα τονίζονται (μάλιστα, τα βαθύτερα ζητήματα στα οποία στηρίζονται αυτές οι ζυμώσεις και πάνε 1000 χρόνια πίσω, θεωρούνται τελείως ανύπαρκτα), ούτε οι συνθήκες υπό τις οποίες δημιουργείται, εκρήγνυται, πετυχαίνει-αποτυγχάνει, καταλήγει το επαναστατικό ρεύμα και δημιουργείται ένα εξαρτημένο/ανεξάρτητο κρατίδιο, ούτε, τέλος, τα πρόσωπα που εμπλέκονται δημιουργούν και διαχειρίζονται όλη την υπόθεση που κατέληξε ως «εθνική ανεξαρτησία».
ΑπάντησηΔιαγραφήΣήμερα ο «πατριωτισμός» είναι έννοια που έχει περάσει σε νέα χείλη. Ελπίζω ότι δεν υποστηρίζετε αυτή την εκδοχή και δεν προτείνετε την υποκατάσταση του «άλλοτε» με τον «σημερινό». Όσο για τους «ευρωπαίους Έλληνες», ίσως να εννοείτε Έλληνες της Ευρώπης και του κόσμου. Όσο για τους «συμβιβασμούς» ως χαρακτηριστικό γνώρισμα του εκζητούμενου μέσω της παιδείας πολίτη, η έκφραση μοιάζει τουλάχιστον το ίδιο προβληματική με αυτήν που κατακρίνετε: τη διάπλαση ευερέθιστων/υπερευαίσθητων εθνικά πολιτών – «στρατιωτών».