Οι µαθητές παρεμβαίνουν, ακούν, συµφιλιώνουν

Μαθητές γίνονται ειρηνοποιοί της σχολικής αυλής.
Είναι η οµάδα φιλίας του 2ου Γυµνασίου Ασπροπύργου.

από το blog Χαμομηλάκι

Κάποιοι υπήρξαν θύτες. Άλλοι θύματα ή παρατηρητές. Πλέον παρεμβαίνουν, ακούν, συµφιλιώνουν. Είναι η οµάδα φιλίας του 2ου Γυμνασίου Ασπροπύργου. Παιδιά που µαθαίνουν και διδάσκουν τον σεβασμό µε δικούς τους όρους, χωρίς τη µεσολάβηση και τις τιµωρίες των µεγάλων.

Η παρεξήγηση έγινε για ένα σκίρτημα. Την ώρα του µαθήµατος άφησε το θρανίο του, µπήκε στο διπλανό τµήµα και χτύπησε ένα παιδί. Αδύναμος να ελέγξει τον θυμό του. Μεγαλωμένος στη βία. Σε µια γειτονιά όπου αρκετοί πατεράδες συµβουλεύουν τους γιους να απαντούν στην πρόκληση µε γροθιές. Τους χώρισαν. Τον ηρέμησαν. ∆εν τον απέβαλαν.

Έχουν περάσει αρκετές εβδομάδες από εκείνο τον καβγά. Ο έφηβος µε τις µαύρες φόρμες και τα δύο σκουλαρίκια στο αριστερό αυτί κάθεται σε έναν κύκλο είκοσι ανθρώπων. Άγουρα πρόσωπα. Αγόρια αµούστακα. Κορίτσια που κοκκινίζουν όταν µιλούν. Αποκαλούνται οµότιµοι διαµεσολαβητές. Είναι µαθητές του 2ου Γυμνασίου Ασπροπύργου, µέλη µιας οµάδας φιλίας που επιλύει συγκρούσεις και προλαμβάνει τη βία µεταξύ των συµµαθητών, πριν χρειαστεί να επέμβουν οι καθηγητές.

Το έργο τους δεν είναι πάντα εύκολο. Σε µία από τις πρώτες τους αποστολές ένα παιδί είχε βάλει κάποιον εξωσχολικό να σπάσει τη µύτη ενός συµµαθητή του. Από το νοσοκομείο, εκείνος απειλούσε ότι θα έστελνε φίλους του και ο καβγάς θα συνεχιζόταν πέρα από τα κάγκελα του γυμνασίου. Σε ένα άλλο περιστατικό µια καθηγήτρια έσπασε το πόδι της προσπαθώντας να χωρίσει δύο αγόρια.

Χρειάστηκαν τέσσερις ώρες διαλόγου, η παρέμβαση τεσσάρων συµµαθητών τους και µιας ψυχολόγου (από τον Δεκέμβριο έχει σταµατήσει τις επισκέψεις στο σχολείο αφού έληξε η σύμβασή της µε τον δήμο) για να δεσμευτούν τα δύο παιδιά ότι δεν θα χτυπηθούν ξανά. Έκτοτε, τήρησαν τον λόγο τους. «Κάποια παιδιά προσπαθούν να επιβληθούν στους άλλους επειδή καταπιέζονται στη ζωή τους. Μέσα από εµάς όμως µαθαίνουν την ισότητα», λέει ο Θανάσης Τουρκοδημήτρης, µέλος της οµάδας.

Οι διαµεσολαβητές δεν είναι πάντα οι πιο σκληροτράχηλοι του σχολείου. Πρώην νταήδες που έχουν κερδίσει την προσοχή των συµµαθητών τους εµπνέοντας φόβο. Ανάµεσά τους βρίσκονται και παιδιά λιγομίλητα, µαζεµένα. Κάποιοι έχουν χαµηλούς βαθμούς. Άλλοι υψηλές επιδόσεις. Παιδιά Ελλήνων και µεταναστών. Στην πλειονότητά τους από οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες. Τα περισσότερα µένουν στα Νεόκτιστα, µια συνοικία στην πλάτη των διυλιστηρίων των Ελληνικών Πετρελαίων. Ξυπνούν µε θέα τα φουγάρα. Μυρίζουν την ανάσα τους. Ζουν σε σπίτια που στις αυλές τους βυθίζονται τα πόδια πυλώνων της ∆ΕΗ. Μεγαλώνουν σε ένα µέρος όπου, όπως έχουν πει στους καθηγητές τους, το βράδυ είναι «απαγορευμένη ζώνη».

«Η βία είναι στη ζωή τους. Αλλά µέσα από τη λειτουργία της οµάδας µαθαίνουν την αυτοσυγκράτηση», λέει η διευθύντρια του σχολείου Αγγελική Γιαννάτου. Διδάσκει εκεί από το 1983. Φοράει γυαλιά, έχει κοντά µαλλιά και γλυκιά φωνή µε διδακτική χροιά. Με δική της πρωτοβουλία, πριν από έξι χρόνια, άρχισε να λειτουργεί η οµάδα των διαµεσολαβητών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Comenius, σε συνεργασία µε σχολεία του εξωτερικού όπου εφαρμοζόταν ήδη. Σήμερα, το πρόγραμμα αγωγής υγείας έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του.

Οι «διαµεσολαβητές» προλαμβάνουν
τη βία µεταξύ των µαθητών
πριν επέμβουν οι καθηγητές

Η ΟΜΑΔΑ ΦΙΛΙΑΣ όμως συνεχίζει τη δράση της. «Έχουν σταµατήσει οι καβγάδες εκτός σχολείου. Τα παιδιά αποδεικνύονται πολύ ώριμα αν τα εµπιστευτείς», υποστηρίζει η Αγγελική Γιαννάτου. Ο Βίκτορας Μάνεβ, ένα από τα µέλη των διαµεσολαβητών, επιβεβαιώνει τα λόγια της. Την ώρα της γυμναστικής ιδρώνει στην τσιμεντένια αυλή. Ψηλός, µε ανάκατα µαλλιά, ουρίτσα στον σβέρκο και λόγια µετρηµένα. «Έχω µάθει να συγκρατώ τα νεύρα µου», λέει και εκτονώνει την ενέργειά του κλοτσώντας την µπάλα στο τέρμα.

Η διαµεσολάβηση γίνεται στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Σε δύο αντικριστά θρανία κάθονται τα παιδιά που έχουν τσακωθεί και οι συµφιλιωτές τους. Στην αίθουσα δεν υπάρχει µεγάλος. Αφού κάθε πλευρά µιλήσει για το περιστατικό, αναζητούν κοινή λύση. Αποφασίζουν να δώσουν τέλος στην παρεξήγηση και υπογράφουν έπειτα µια συµφωνία που πρέπει να τηρήσουν. «Με την τιµωρία το πρόβλημα θα συνέχιζε εκτός σχολείου. Η υπογραφή τούς δεσμεύει απέναντι στους συνομηλίκους τους. Δίνουν τον λόγο τους», λέει η γυμνάστρια Μαρία Αθανασοπούλου, µία από τους τέσσερις εκπαιδευτικούς που επιβλέπουν το πρόγραμμα. Πέρσι η οµάδα παρενέβη σε 18 περιστατικά. Φέτος σε έξι.

Στα πρώτα στάδια εφαρμογής οι διαµεσολαβητές αντιμετωπίστηκαν µε δυσπιστία. «Στην αρχή δεν µας έπαιρναν στα σοβαρά τα παιδιά. “Εσείς θα αλλάξετε το σχολείο;” µας έλεγαν», θυμάται η Μαρία Πετρίδη, ένα από τα πρώτα µέλη των διαµεσολαβητών πριν από έξι χρόνια, η οποία σήμερα σπουδάζει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Δύσπιστοι όμως παραμένουν ακόμη και ορισμένοι καθηγητές. ∆εν ικανοποιούνται αν δεν επιβληθεί τιµωρία. Θεωρούν ότι ακυρώνεται ο παιδαγωγικός τους ρόλος. Ότι η οµάδα τούς παρακάμπτει. Ο 14χρονος Αλέξανδρος Χάσα διαφωνεί. Μπήκε στην οµάδα για να σταµατήσει ο κύκλος ενός τσακωμού, ο οποίος διαρκούσε τέσσερις µέρες έξω από το σχολείο.

Τα κατάφερε. 

Τώρα θέλει να συµφιλιώσει και άλλους. «Εµείς προσεγγίζουμε αλλιώς τα παιδιά. Μαθαίνουμε να τους ακούμε. Και στο τέλος οι χειρότεροι εχθροί γίνονται φίλοι», λέει.
 
63% των µαθητών Δηµοτικού, 51% των µαθητών Γυμνασίου και 36% των µαθητών Λυκείου στην Ελλάδα δηλώνουν ότι υπάρχουν συµµαθητές που τους συµπεριφέρονται άσχημα.

89% των διαπληκτισμών στο προαύλιο αφορούν ύβρεις και 47,7% ταπείνωση του άλλου. Πιο συχνά είναι τα βίαια περιστατικά ανάµεσα στους µαθητές του Γυμνασίου από τους µαθητές του Λυκείου.

55% των παιδιών στο Δηµοτικό αναφέρουν ότι κάποιος συµµαθητής τους τα έχει κοροϊδέψει ή βρίσει ενώ 37% δηλώνουν ότι έχουν χτυπηθεί από άλλα παιδιά.

ΠΗΓΗ: Ειδική Επιτροπή Μελέτης των οµάδων Ενδοσχολικής Βίας της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του ανθρώπου