project στο λύκειο

Ελένη Χοντολίδου από το Βοοk’s Journal

Τα νέα μέτρα που εξήγγειλε το Υπουργείο Παιδείας (ΥΠ) για το Λύκειο βρήκαν την αντίδραση του εκπαιδευτικού κόσμου χωρίς καν να υπάρξει ένας εύλογος χρόνος σκέψης, ωρίμανσης και διαλόγου. Βεβαίως, το ΥΠ έχει χάσει την αξιοπιστία του με διάφορα μέτρα που έχουν ληφθεί πρόχειρα, ασχεδίαστα χωρίς παρακολούθηση και αξιολόγηση και από την άλλη, η αμήχανη και προβληματική πολυφωνία του δεν δίνουν στην εκπαιδευτική κοινότητα την αίσθηση ότι τα πράγματα βρίσκονται «σε καλά χέρια», πολύ περισσότερο σε χέρια ειδημόνων.

Εδώ θα σταθώ μόνον στις «συνθετικές» ή «ερευνητικές εργασίες» που προτείνονται στο Λύκειο με τον συνακόλουθο φάκελο του μαθητή, αν και τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν για το Λύκειο χρήζουν συνολικότερης αντιμετώπισης και κριτικής. Ο λόγος που αρθρώθηκε εναντίον της συνθετικής εργασίας είναι άκρως ενδιαφέρων και πολλαπλά ερεθιστικός.

Οι Έλληνες μαθητές και σπουδαστές δεν γράφουν συχνά και τα τελευταία χρόνια γράφουν μόνον στις εξετάσεις τους. Σε αντίθεση με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση όπου έχουν εδραιωθεί σε μεγάλο βαθμό και με διαφορετικό βαθμό επιτυχίας –ανάλογα με τον εκπαιδευτικό και την εκπαίδευσή του– οι καθόλου νέες!!! μέθοδοι project, ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, κ.λπ. μέθοδοι που πρότεινε το σχολείο εργασίας για πρώτη φορά και στη συνέχεια οι προοδευτική εκπαίδευση σε Ευρώπη και Αμερική, στο Γυμνάσιο –και ακόμη χειρότερα στο Λύκειο– τα ανθρωπιστικά μαθήματα πάσχουν από νοσταλγία της εποχής του Ερβάρτου: ο καθηγητής μιλά, οι μαθητές ακούν και σπανιότερα γράφουν, η διδασκαλία είναι μετωπική και η εξέταση γίνεται με ερωτήσεις ψευδο-γνώσεων (υπάρχουν όλα απαντημένα στα λυσσάρια και τις φυλλάδες). Κάποιοι μαθητές αποφοιτούν χωρίς να έχουν επισκεφθεί ποτέ τους βιβλιοθήκη, χωρίς να έχουν επιχειρήσει ποτέ να συνθέσουν, να διατυπώσουν μία πρωτότυπη σκέψη. Η ελληνική αυτή πρωτοτυπία σε αντίθεση με τις καθιερωμένες πρακτικές των κουτόφραγκων με τα ανόητα Baccaleaureate (International ή εθνικά) (τι ξέρουν αυτοί καλύτερα από μάς που τα ξέρουμε όλα;) συνεχίζεται και στο Πανεπιστήμιο: στην πλειοψηφία τους οι φοιτητές μας ακούν, σημειώνουν, διαβάζουν ένα, άντε και δύο βιβλία για κάθε μάθημα και μετά προσέρχονται στις εξετάσεις προκειμένου να αναπαράγουν τη σοφία του αυτοκράτορα-καθηγητή ο οποίος ανερυθρίαστα μοιράζει το σύγγραμμά του στους φοιτητές του, για να ελέγξει στις εξετάσεις εάν έχουν αποστηθίσει τη σοφία του. Οι βιβλιοθήκες πάσχουν από ερημία (ούτως ή άλλως δεν επαρκούν ούτε για τους μισούς μας φοιτητές) και εργασίες δεν εκπονούνται. Η πρώτη φορά που ο Έλληνας φοιτητής έρχεται σε επαφή με τη συνθετική εργασία είναι η πτυχιακή (όπου αυτή υπάρχει) ή η μεταπτυχιακή του εργασία, δηλ. πολύ αργά. Μετά, και αναλόγως εάν συνεχίζει τις μεταπτυχιακές του σπουδές εκπονεί διδακτορική διατριβή και εν συνεχεία είναι ένας κατά το μάλλον ή ήττον ώριμος επιστήμων που είναι σε θέση να αξιολογεί πληροφορίες, να πραγματοποιεί έρευνα και να συγγράφει συνθετικά, το απαιτητικότερο είδος γραφής.

Αντί, λοιπόν, να χειροκροτήσουμε την απόφαση του Υπουργείου να εισάγει στο Λύκειο τη συνθετική εργασία και να εξετάσουμε νηφάλια με ποιον τρόπο θα την σχεδιάσουμε και θα την κατοχυρώσουμε από τον ίδιο μας τον εαυτό και τις εγκαθιδρυμένες μας πρακτικές, αναλωνόμαστε σε επιχειρήματα του τύπου: οι εκπαιδευτικοί δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τις συνθετικές εργασίες (sic!), η δαιμόνια φυλή μας θα στήσει αμέσως τον μηχανισμό παραπαιδείας συγγραφής εργασιών για το Λύκειο, οι εκπαιδευτικοί θα μοιράζουν αφειδώς τους βαθμούς, κ.ο.κ. Ισχυρίζομαι ότι με την πληθώρα πληροφοριών που υπάρχουν στο διαδίκτυο είναι πρακτικά αδύνατον να ελέγξουμε τον οποιονδήποτε μαθητή μας συγγράφει συνθετική εργασία στο σπίτι του σε οποιαδήποτε βαθμίδα. Είμαστε μάρτυρες καθημερινά λογοκλοπών και επιχείρησης εξαπάτησης του εκπαιδευτικού συστήματος. Επίσης, γνωρίζουμε πολύ καλά οι πανεπιστημιακοί ότι οι επιστημονικές εργασίες δεν υπογράφονται πάντοτε από τον πραγματικό συγγραφέα τους!, χάρις στην παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας. Κανείς όμως ποτέ δεν σκέφτηκε να προτείνει να μην συγγράφουν οι προπτυχιακοί φοιτητές πτυχιακές εργασίες, οι μεταπτυχιακοί τις μεταπτυχιακές τους, οι υποψήφιοι διδάκτορες τις διατριβές τους και οι πανεπιστημιακοί τις εργασίες τους! Το κάθε σύστημα οφείλει εσωτερικά να αναπτύξει τους μηχανισμούς ελέγχου του ώστε να προστατευθεί από τους πονηρούς και οκνηρούς, σε κάθε επίπεδο, με κάθε τρόπο, με κάθε κόστος. Οφείλουμε να εμπιστευθούμε με γενναία επιμόρφωση τους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας ότι είναι σε θέση να καθοδηγήσουν συνθετικές εργασίες που θα γράφονται στο σχολείο. Οφείλουμε να οργανώσουμε (όπου δεν υπάρχουν) ή να συμπεριλάβουμε (όπου υπάρχουν) τις σχολικές βιβλιοθήκες στο πρόγραμμα διδασκαλίας μας γιατί τώρα είναι παραπεταμένες δίπλα και έξω από το σχολικό πρόγραμμα. Οφείλουμε να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να αρχίσουν να σκέφτονται, να σταματήσουν την αποστήθιση που μας κάνει παγκοσμίως ρεζίλι και να αναμετρηθούν με το δυσκολότερο κειμενικό είδος, τη συνθετική εργασία, με τον τρόπο που μπορούμε, όπως μπορούμε, ακριβώς όπως γίνεται με τα νοσοκομεία, τα ιδρύματα εν γένει, όλους τους θεσμούς μας. Εάν πάλι όχι, μπορούμε να παραμείνουμε ως θλιβερή ψωροκώσταινα στην αποστήθιση και να συνεχίσουμε τον νηφάλιο ύπνο μας, μηρυκάζοντας τα άθλια επιχειρήματα εναντίον του άθλιου εαυτού μας.

Ριζικές αλλαγές στα σχολεία, της Άννας Φραγκουδάκη

Θα εισηγηθώ 10 προτάσεις αλλαγής του σχολείου, καθώς είναι το θέμα που γνωρίζω βαθύτερα από κάθε άλλο. Είναι πλατιά αποδεκτό στην κοινωνία ότι το ελληνικό σχολείο χρειάζεται ριζική αλλαγή γιατί είναι από τα πιο παραδοσιακά και καθυστερημένα. Αυτό είναι το κύριο αίτιο που τα Ελληνόπουλα βρίσκονται στο διεθνές πρόγραμμα PISA στην ουρά των 30 χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ στο επίπεδο αριστείας φτάνει μόνο 1% (!). Η ριζική αλλαγή είναι μεγάλη ανάγκη να ξεκινήσει από την πρώτη βαθμίδα. Εάν τα παιδιά στα πρώτα τους σχολικά βήματα ταυτίσουν τη μάθηση με την πλήξη και τον καταναγκασμό, αυτό αλλάζει πολύ δύσκολα αργότερα.

- Η απόχτηση λειτουργικής γνώσης
Το σχολείο είναι εγκλωβισμένο στη μαθησιακή λογική του 19ου αιώνα (διδασκαλία και εξέταση). Ο σύγχρονος δρόμος για τη γνώση χτίζει τα θεμέλια για τη σταδιακή κατάκτηση των αφηρημένων εννοιών και οδηγεί τα παιδιά να «μάθουν πώς να μαθαίνουν». Αντί τεκμηρίωσης που είναι μακροσκελής, περιορίζομαι σε λίγα παραδείγματα. 
Στα πρώτα βήματα της μάθησης τα παιδιά εξοικειώνονται με το υπόβαθρο της επιστημονικής γνώσης ότι δεν κατακτιέται με τις αισθήσεις η γνώση της πραγματικότητας (με τα μάτια μου για την πορεία του ήλιου «γνωρίζω» ότι γυρίζει γύρω από τη γη) και επίσης με τις αφηρημένες έννοιες. Π.χ. μαθαίνουν με την άνοδο στην ταράτσα ή την εκδρομή σε ένα λόφο να διαπιστώνουν τις μεγάλες διαφορές στην «εικόνα» της πραγματικότητας ανάλογα με την απόσταση και την οπτική γωνία. Π.χ. εξοικειώνονται με τις αφηρημένες έννοιες της ιστορίας (παρελθόν, ιστορικός χρόνος, μικρή και μεγάλη διάρκεια) καθώς και τις έννοιες της ιστορικής εξέλιξης και αλλαγής, φέρνοντας από το σπίτι φωτογραφίες και οικογενειακά κειμήλια κάθε είδους, που παρατηρούν και εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές με το σήμερα στην ενδυμασία, τις συμπεριφορές, τον τρόπο ζωής, το σχολείο, ύστερα την αισθητική, τις αξίες, τους ρόλους των φύλων κ.ο.κ. την εποχή που τα ίδια τα παιδιά ήταν βρέφη, την παλιότερη όταν οι γονείς ήταν παιδιά και την ακόμα παλιότερη των γιαγιάδων και παππούδων. 
Τα μεγάλα παιδιά εφαρμόζουν π.χ. γνώσεις μαθηματικών στην προσωρινή διαρρύθμιση του χώρου για τον συμμαθητή που έσπασε το πόδι του, ερευνούν π.χ. και συνθέτουν γνωστικές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή και τα αισθήματα ενός ομήλικου σε ένα χωριό της δεκαετίας του 1950 ή ενός κοριτσιού παλιότερων εποχών, ψάχνουν π.χ. στο Σύνταγμα σε ποια άρθρα αντιστοιχεί η ερμηνεία της εξέγερσης των φοιτητών στο Πολυτεχνείο το Νοέμβριο 1973 κ.ο.κ.
Κατακτούν σταδιακά τη λειτουργική γνώση, τη μόνη που μπορεί να οδηγήσει αργότερα στην ικανότητα παραγωγής νέας γνώσης.

- Τα σχολικά βιβλία και η κριτική σκέψη
Όλα τα σχολικά βιβλία είναι προϊόντα μιας εποχής περασμένης, όταν μόνος πομπός της γνώσης ήταν το σχολείο. Ζούμε την εποχή της τεχνολογίας και της μαζικής πληροφόρησης. Η γνώση είναι διαθέσιμη ηλεκτρονικά σε ποσότητα τεράστια και παρουσία βομβαρδιστική.
Άρα το σχολείο, οι μέθοδοι και τα βιβλία πρέπει να μεταδίδουν στους μαθητές γνώσεις και εργαλεία για ν’αποχτήσουν τις ικανότητες να διαχειρίζονται την πληθώρα των διαθέσιμων γνωστικών πληροφοριών, να ξεδιαλέγουν όσες γνώσεις είναι χρήσιμες κάθε φορά, να διαμορφώνουν κριτήρια για να μπορούν να ελέγχουν την εγκυρότητά τους. Στη συνέχεια το σχολείο καθοδηγεί τα παιδιά να μάθουν πώς να συνθέτουν τις γνωστικές πληροφορίες για να καταλήγουν στο γνωστικό αποτέλεσμα. 
Αποφεύγεται έτσι η μνημική γνώση που είναι προσωρινή καθώς διαρκεί ένα διάστημα και μετά φθίνει, επίσης είναι άχρηστη καθώς μπορεί να αναπαραχθεί σε πλαίσιο εξετάσεων αλλά δεν λειτουργεί σε άλλα πλαίσια. Καλλιεργείται η λειτουργική γνώση που δεν ξεχνιέται και οδηγεί σε αναγωγές. Λειτουργική είναι π.χ. εκείνη η γνώση των καλών αγωγών του ηλεκτρισμού που σταματάει αυθόρμητα τον κάτοχό της από το να βάλει ένα καρφί σε μία πρίζα, είναι επίσης η ικανότητα να αξιοποιεί σε ένα γνωστικό πεδίο συνδυαστικά γνώσεις από άλλο πεδίο.

- Οι εκπαιδευτικοί
Είναι η επαγγελματική κατηγορία που επηρεάζει σημαντικά τις νέες γενιές, άρα προκαθορίζει το μέλλον μιας χώρας. Η κοινωνία που θα έβαζε τους ψηλότερης ποιότητας διανοουμένους της (με αυτή τη σειρά) στα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά, τα γυμνάσια και τα λύκεια, θα μεταμόρφωνε θεαματικά τη δημιουργικότητα των νέων γενεών, την ευφυΐα, την κοινωνική ευθύνη, την εφευρετικότητα, την ικανότητα παραγωγής νέας γνώσης.

Η μέγιστη αυτή κοινωνική σημασία του εκπαιδευτικού επαγγέλματος επιβάλλει το κοινωνικό κύρος που του αντιστοιχεί και την καταλληλότητα αυτών που θα το ασκήσουν. Είναι κοινός τόπος ότι η κατοχή επιστημονικής γνώσης δεν αρκεί για να μεταδώσει κανείς αυτή τη γνώση σε παιδιά, επίσης ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι κατάλληλοι για εκπαιδευτικοί. Άρα χρειάζονται ειδικές γνώσεις αλλά και κριτήρια επαγγελματικής καταλληλότητας. Είναι απαραίτητο εκτός του πτυχίου ένα ειδικό δίπλωμα εκπαιδευτικής επάρκειας, με ένα μέρος γνωστικό και ένα έτος άσκησης στη διδασκαλία υπό εποπτεία και τελική κρίση (κάτι αντίστοιχο με την άσκηση των γιατρών και των δικηγόρων). Καθώς έτσι το εκπαιδευτικό επάγγελμα γίνεται δυσκολότερο, θα πρέπει να συνοδευτεί με σημαντική αύξηση των αποδοχών και  μέτρα για την ανύψωση του κοινωνικού του κύρους.

- Η ελληνική γλώσσα
Γλωσσική διδασκαλία δεν σημαίνει μόνο να μάθουν τα παιδιά να γράφουν σωστές συντακτικά και γραμματικά προτάσεις. Σημαίνει να αποχτήσουν γλωσσική κριτική ικανότητα. Η κριτική γλωσσική εγρήγορση κατακτιέται σταδιακά καθώς μαθαίνουν να διαβάζουν, ας πούμε, «ανάμεσα στις γραμμές». Ασκούνται π.χ. από μικρά να αναγνωρίζουν σε προφορικά κείμενα με ποια ιδιότητα μιλάει ένας ομιλητής (με του γονιού, του φίλου, του γνώστη, του αφεντικού κά.), αν μιλάει αυθόρμητα, προσεγμένα, τυπικά, ειρωνικά κτλ. Σε γραπτά κείμενα, ποιος τα έγραψε, σε ποιον απευθύνονται, με τι στόχο γράφτηκαν, τι μας ενδιαφέρουν εμάς κτλ. Ασκούνται στη συνέχεια να τοποθετούν τα κείμενα άλλων εποχών στο ιστορικό τους πλαίσιο και να τα «διαβάζουν» (δηλαδή κατανοούν) μέσα στις μεγάλες διαφορές της εποχής τους από σήμερα. Μόνο τότε μπορούν να τα καταλάβουν σε βάθος, άρα και να τα βρουν ενδιαφέροντα. Αν ασκηθούν τα παιδιά ώστε να γίνουν ευαίσθητοι κριτικοί δέκτες του τι καταφέρνουν με τη γλώσσα οι άλλοι, θα μπορέσουν και θα θελήσουν να γίνουν αποτελεσματικοί πομποί έντεχνου λόγου. Και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό. Με την άσκηση στην αποκρυπτογράφηση των έμμεσων μηνυμάτων, μπορούν να γίνουν όχι παθητικοί δέκτες αλλά επαρκείς «αναγνώστες» του λόγου των εξουσιών. Έτσι μεγαλώνοντας θα γίνουν κριτικοί δέκτες του λόγου που εκπέμπει ο πολιτικός, ο ειδήμων με το δυσνόητο επιστημονικό ιδίωμα, ο διαφημιστής κ.ο.κ., επίσης θα μάθουν πώς να επικοινωνούν αποτελεσματικά με το γραφειοκράτη, με τον αστυνομικό, με το δικηγόρο, με τον εργοδότη...

- Τα αρχαία ελληνικά και η αρχαιότητα
Τα αρχαία αποτελούνται από πολλά γλωσσικά συστήματα, διαφορετικά μεταξύ τους και πολύ διαφορετικά από το γλωσσικό σύστημα της σύγχρονης ελληνικής. Είναι από δεκαετίες τεκμηριωμένο από γλωσσολόγους ότι η διδασκαλία των αρχαίων προκαλεί σύγχυση και βλάπτει ιδίως στη σύνταξη την καλή εκμάθηση της πρότυπης (standard) ελληνικής. Η σύγχυση είναι ένα από τα αίτια του φαινομένου να τελειώνουν το λύκειο ανεπαρκείς χρήστες της πρότυπης γλώσσας ιδίως στη γραπτή της μορφή και ανεπαρκέστατοι των λόγιων ποικιλιών της. Άρα μέχρι τα 15 χρόνια πρέπει να διδάσκεται η σύγχρονη πρότυπη ελληνική και στο λύκειο να εμβαθύνεται η γνώση των λόγιων μορφών της. Αντί αρχαία στο πρωτότυπο, το σχολείο πρέπει να διδάσκει με σταδιακή εμβάθυνση τα έργα της αρχαίας κουλτούρας σε μετάφραση στη σύγχρονη γλώσσα.

Είναι ευρύτερα γνωστό ότι ο φιλόλογοι δεν καταφέρνουν στα σχολεία να διαχειριστούν την «αδιαφορία» των μαθητών για την αρχαία γλώσσα και την αρχαιότητα. Η ευθύνη ανήκει στο σχολείο. Για παράδειγμα, το πλήθος που γέμισε πρόσφατα το εθνικό θέατρο μέχρι την τελευταία Πέμπτη 31/3 παρακολουθώντας την ανάγνωση της Ιλιάδας σε μετάφραση στη σύγχρονη ποιητική γλώσσα από τον Δημήτρη Μαρωνίτη έζησε απρόσμενα ώρες μεγάλης γοητείας και συγκίνησης. Είναι ολοφάνερο ότι αυτός είναι ο δρόμος για να γίνει κτήμα των νέων γενεών η κουλτούρα της αρχαιότητας. Όλα τα άλλα είναι οπισθοδρομικά ιδεολογήματα.

- Η ιστορία
Θέμα σημαντικό, σε ακραίο βαθμό διαστρεβλωμένο από τα ΜΜΕ, όπου ο καθένας αδαής της ιστορικής επιστήμης υποστηρίζει ανοησίες με άλλοθι τον πατριωτισμό. Θέμα με τη χειρότερη εκδοχή πολιτικοποιημένο, ώστε να φοβίζει πολιτικούς και να ρίχνει υπουργούς. Η τραγική απάντηση στις ρητορείες που έχουν μετατρέψει τη διδασκαλία της ιστορίας στο σχολείο σε αντικείμενο σκανδαλοθηρίας είναι ότι τα παιδιά τελειώνουν το λύκειο με απελπιστική άγνοια της ιστορίας και επιπλέον αντιπάθεια στο μάθημα αυτό που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος όλων των κοινωνικών και θεωρητικών επιστημών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο σχολείο πρέπει να διδάσκεται η επιστημονική ιστορία, προσαρμοσμένη στις ικανότητες πρόσληψης και κρίσης ανά ηλικία. Επιστημονική ιστορία σημαίνει ότι τα γεγονότα, οι ιδέες και οι αξίες του παρελθόντος εντάσσονται μέσα στην ιστορική τους εποχή. Άρα γίνονται κατανοητά μέσα στο διαφορετικό από σήμερα κοινωνικό πλαίσιο που τα δημιούργησε, όπου επικρατούσαν διαφορετικές αξίες, ιδέες, νοοτροπίες, ήταν διαφορετικές οι ανάγκες, οι προτεραιότητες, οι κοινωνικές σχέσεις, άλλοι οι στόχοι, άλλα τα προβλήματα κ.ο.κ.
Επιστημονική ιστορία λοιπόν ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια προσαρμοσμένη στις ηλικίες, μαζί με μαθήματα επιλογής για την ιστορία ειδικών θεμάτων: Ιστορία της τεχνολογίας, Ιστορία των γυναικών, Ιστορία του αυτοκινήτου, Ιστορία της αποικιοκρατίας, Ιστορία της ενδυμασίας ή της διατροφής, Ιστορία των εφευρέσεων, Ιστορία της παιδικής ηλικίας κά.

- Η σεξουαλικότητα
Είναι μεγάλη η παιδαγωγική βιβλιογραφία για την αρνητική επίδραση που ασκεί στα παιδιά η λογοκρισία του σχολείου στο θέμα μεταξύ άλλων της σεξουαλικότητας. Η αποσιώπηση με τη μορφή απόκρυψης είναι βλαβερή. Τη μετατρέπει από φυσική κατάσταση σε απαγορευμένο και πονηρό «μυστικό» που συνοδεύουν αισθήματα περιέργειας και φόβου, έλξης και μαζί απώθησης, ντροπής, ενοχής. Η σεξουαλικότητα είναι πρωτεύουσας σημασίας ανθρώπινη διάσταση και η αρμονική σχέση μαζί της θεμέλιο της ψυχικής ισορροπίας.
Η ονομαζόμενη σεξουαλική αγωγή στο σχολείο (από το δημοτικό) έχει στόχο όχι μαθησιακό αλλά βασικά ψυχολογικό. Τις γνώσεις για το θέμα τις μαθαίνουν μεταξύ τους όλα τα παιδιά του κόσμου από νήπια. Η ένταξή της στο σχολείο έχει κύριο στόχο τη «νομιμοποίησή» της. «Δημοσιοποιείται» η μεγάλης σημασίας σεξουαλική διάσταση και έτσι μετατρέπεται από «μυστικό» και «ντροπή» σε φυσική κατάσταση, πηγή πλησμονής και ευτυχίας των ανθρώπων.

- Η κοινωνιολογία
Στη δευτεροβάθμια διδάσκονται μαθήματα όπως κοινωνιολογία, οικονομία-διοίκηση, πολιτικοί θεσμοί. Η κοινωνιολογία είναι γνώση πολύτιμη γιατί εξασφαλίζει την κατανόηση της λειτουργίας της κοινωνίας και άρα την έλλογη συμμετοχή σε αυτήν. Είναι όμως πολύ δύσκολη για τις ηλικίες της εφηβείας επειδή βασικό της χαρακτηριστικό είναι ότι η μεθοδολογική της λογική είναι αντίθετη με τον κοινό νου και αμφισβητεί την εμπειρική γνώση που έχουν όλοι οι άνθρωποι της κοινωνίας.
Λύση είναι η εισαγωγή στο λύκειο σε μερικές βασικές έννοιες της κοινωνιολογίας, μαζί με στοιχεία κοινωνικής ανθρωπολογίας και κοινωνικής ψυχολογίας που διευρύνουν τους πολιτισμικούς ορίζοντες και αναδεικνύουν τις αλλαγές και τις εξελίξεις. Π.χ. πώς και γιατί η κοινωνία δεν απαρτίζεται από άτομα αλλά από κοινωνικές ομάδες, πώς η υπαγωγή σε κοινωνικές ομάδες αποδίδει στα άτομα ομοιότητες και κοινά χαρακτηριστικά, αντιλήψεις και ιδέες, πώς αλλάζουν από εποχή σε εποχή και συγχρονικά από κοινωνία σε κοινωνία οι τρόποι σκέψης και συμπεριφοράς, οι νοοτροπίες, οι αξίες, η ηθική, η οργάνωση της οικονομίας, οι κοινωνικές σχέσεις, η έννοια της ισότητας, η κουλτούρα, η τέχνη, η έννοια του ωραίου... 
Έτσι παρουσιάζεται η κοινωνία όχι στατική αλλά εξελίξιμη, άρα όλα της τα αρνητικά φαινόμενα επιδέχονται αλλαγές και βελτιώσεις με την παρέμβαση όλων.

- Η τεχνολογία και η τηλεόραση
Είναι πολλές δεκαετίες που ειδικοί παιδαγωγοί, με βάση τη δύναμη της εικόνας και την ισχυρή επίδραση της τηλεόρασης πρότειναν: «βάλτε τα παιδιά πίσω από την τηλεόραση». Εννοούσαν, δώστε στα πιτσιρίκια μια κάμερα και μάθετέ τα να φιλμάρουν, να μοντάρουν και να προβάλουν δικό τους έργο. Θα κατακτήσουν άμεσα τη γνώση πώς κατασκευάζεται το προϊόν, άρα έμμεσα την ικανότητα, να συγκρίνουν, να κρίνουν και να επιλέγουν χωρίς να καταπίνουν ό,τι βλέπουν.
Η τεχνολογία στο σχολείο δε σημαίνει μερικούς υπολογιστές που άλλωστε μένουν συχνά αχρησιμοποίητοι. Σημαίνει την πλήρη ένταξη στη μαθησιακή διαδικασία της τεχνολογίας, που έτσι κι αλλιώς χρησιμοποιούν ευρύτατα νέοι και παιδιά. Αν δε γίνει αυτό, θα παραμείνει το σχολείο βαρετό και δύσκολο και θα προστρέχουν στο ίντερνετ, γοητευτικό και εύκολο, χωρίς την ικανότητα κρίσης και επιλογής.

- Τα θρησκευτικά
Tο δικαίωμα στην ορθόδοξη χριστιανική διαπαιδαγώγηση πρέπει να είναι σεβαστό, όμως η εφαρμογή του δεν είναι έργο του σχολείου. Όπως παντού στον δημοκρατικό τουλάχιστον κόσμο, είναι έργο της Eκκλησίας. H υποχρεωτική από το σχολείο κατήχηση παραβιάζει πολλές αρχές, με πρώτη την ελευθερία της συνείδησης. Eίναι ψηλά και αυξάνονται τα ποσοστά αλλόθρησκων μαθητών και μεγαλώνουν όσων ανήκουν στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα αλλά πιστεύουν ότι η θρησκεία είναι ιδιωτικό θέμα συνείδησης. Έχει πια έρθει ο καιρός τη θέση της δογματικής κατήχησης στο σχολείο να πάρει η θρησκειολογία και η ιστορία των θρησκειών, επίσης να καταργηθεί η προσευχή και ο οργανωμένος εκκλησιασμός.
Έχει πολλά πλεονεκτήματα να είναι η κατήχηση έργο της Eκκλησίας, αντί σχολικό μάθημα, υποχρεωτικό με την απειλή του κακού βαθμού. Oι μαθητές συμμετέχουν με τη θέλησή τους και όχι υποχρεωτικά, ούτε εξετάζονται κοιτάζοντας με ζήλεια από το παράθυρο τους αλλόθρησκους απαλλαγμένους να παίζουν στην αυλή. Άρα η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση γίνεται ενσυνείδητη και πολύ πιο σχετική με τις θρησκευτικές επιταγές.
Τότε το σχολείο μπορεί στη θρησκειολογία να περιλάβει και μια επιλογή από αρχές που είναι κοινές σε όλες τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου και να τις διδάσκει ως ηθικές αξίες γενικότερα αποδεκτές. Σύμφωνα με τα ιερά κείμενα όλων των μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών π.χ. βασικός ηθικός κανόνας είναι η αγάπη και κατανόηση προς τον συνάνθρωπο και ο Θεός περιγράφεται ελεήμων και πανάγαθος.

*Η Άννα Φραγκουδάκη είναι καθηγήτρια κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έζησε στη Γαλλία, 1964-1976, όπου σπούδασε κοινωνιολογία και ειδικεύθηκε στην κοινωνιολογία της παιδείας. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Rene Descartes - Paris V (1975, τμήμα επιστημών της εκπαίδευσης) και υφηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (1978, Φιλοσοφική Σχολή). Οι κύριες δημοσιεύσεις της αφορούν τις κοινωνικές ανισότητες, τις διακρίσεις με βάση το φύλο και την κουλτούρα, την ιστορική διγλωσσία και την κοινωνική της λειτουργία, την ανάλυση των σχολικών βιβλίων, τον εθνοκεντρισμό και το ρατσισμό στην εκπαίδευση.

Ξεκινά το Σεπτέμβριο το νέο Τεχνολογικό Λύκειο

Το νέο Τεχνολογικό Λύκειο θα παρέχει γενική μόρφωση και επαγγελματικές δεξιότητες, χορηγώντας στους αποφοίτους κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για να διευκολύνεται η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.

21/4/2011 Της Χαράς Καλημέρη από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ

Σε πλήρη αναμόρφωση της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης προχωρεί, από το ερχόμενο Σεπτέμβριο, το υπουργείο Παιδείας. Το νέο Τεχνολογικό Λύκειο, το οποίο θα αντικαταστήσει τα σημερινά Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ), θα παρέχει γενική μόρφωση και επαγγελματικές δεξιότητες, χορηγώντας στους αποφοίτους κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα για να διευκολύνεται η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.

Παράλληλα, όμως, το Τεχνολογικό Λύκειο θα παρέχει, σε όσους το επιθυμούν, τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους όχι μόνο σε ΤΕΙ, αλλά και σε Πανεπιστήμια, μέσω της συμμετοχής τους σε πανελλαδικές εξετάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΗτΣ», καινοτομίες του νέου σχολείου θα είναι η δημιουργία «φροντιστηριακών» τμημάτων σε δύο βασικά μαθήματα εντός του ωρολογίου προγράμματος για να υποστηριχθούν όσοι αντιμετωπίζουν μαθησιακά κενά, αλλά και η καθιέρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης ως προαιρετικής επιλογής, ώστε οι μαθητές να μπορέσουν να προσεγγίσουν την αγορά εργασίας και να εκπαιδευτούν κατάλληλα.

Στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι από το νέο Τεχνολογικό Λύκειο να αποφοιτούν νέοι ικανοί να εργαστούν ως μεσαία στελέχη στην αγορά εργασίας, με κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα τα οποία θα αναγνωρίζονται στην Ε.Ε. Βεβαίως, το Τεχνολογικό Λύκειο θα δίνει σε όσους το επιθυμούν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους και στα ΑΕΙ. Πάντως, μελέτες δείχνουν πως η πλειονότητα των μαθητών -συγκεκριμένα ποσοστό 65%- που στρέφεται στην τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση ενδιαφέρεται περισσότερο για την απόκτηση επαγγελματικών προσόντων, παρά για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έτσι, το υπουργείο σκοπεύει να δώσει έμφαση στην αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, αλλά και στην κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Άξονες

Ειδικότερα, οι βασικοί άξονες της δομής του Τεχνολογικού Λυκείου είναι οι εξής:

• Θα θεσμοθετηθεί Τεχνολογικό Λύκειο που θα ενσωματώνει τα ΕΠΑΛ και το ΕΠΑΣ. Η φοίτηση στο Τεχνολογικό Λύκειο θα είναι τριετούς διάρκειας και θα δίνει τη δυνατότητα επιλογών σε προγράμματα και εκπαιδευτικές διαδρομές χωρίς φραγμούς.
• Οι «αδύναμοι» μαθητές θα μπορούν να λαμβάνουν πρόσθετη διδακτική υποστήριξη σε δύο βασικά μαθήματα. Τα «φροντιστηριακά» μαθήματα θα γίνονται σε διδακτικές ώρες εντός του ωρολογίου προγράμματος.
• Στη διάρκεια της φοίτησής τους, οι μαθητές του Τεχνολογικού Λυκείου θα μπορούν να παρακολουθούν πρόγραμμα πρακτικής άσκησης, ώστε να εκπαιδευτούν σε πραγματικές συνθήκες της αγοράς εργασίας. Το πρόγραμμα θα είναι προαιρετικής επιλογής.
• Μετά την ολοκλήρωση της τριετούς φοίτησης, όσοι το επιθυμούν μπορούν να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε τμήματα μεταδευτεροβάθμιας τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, διάρκειας ενός σχολικού έτους. Τα τμήματα θα παρέχουν ειδικές γνώσεις και δεξιότητες και θα χορηγούν πτυχίο ανώτερου επαγγελματικού επιπέδου από αυτό του Τεχνολογικού Λυκείου.
• Οι ειδικότητές του θα προσδιορίζονται με βάση τις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας και των τοπικών κοινωνιών και σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, ενώ θα δίνουν έμφαση στα πράσινα επαγγέλματα. Τα προγράμματα σπουδών θα είναι συμβατά με τα εθνικά πρότυπα Επαγγελματικών Περιγραμμάτων, που θα καθοριστούν για όλες τις ειδικότητες.
• Τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων του Τεχνολογικού Λυκείου θα κατοχυρώνονται για να διευκολύνεται η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας. Οι πρώτες παρεμβάσεις έγιναν ήδη από φέτος από το υπουργείο Παιδείας, με την έκδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων για ειδικότητες ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ.

Προβλήματα
Σήμερα, η δευτεροβάθμια τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας παραμένει ένας χώρος με τεράστια προβλήματα. Τα ΕΠΑΛ και οι ΕΠΑΣ, που λειτούργησαν για πρώτη φορά το σχολικό έτος 2006-07, ούτε αποτελεσματική διέξοδο στην αγορά εργασίας μπορούν να προσφέρουν αφού οι ειδικότητές τους δεν συμβαδίζουν με τις ανάγκες στον τομέας της απασχόλησης ούτε, όμως, και την αναγκαία γενική παιδεία.

Αποτέλεσμα είναι ο μαθητικός πληθυσμός της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης να συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, καταγράφοντας τα τελευταία χρόνια ρεκόρ «διαρροής». Μάλιστα, έχει καταγραφεί τεράστια σπατάλη πόρων με την ανορθολογική γεωγραφική κατανομή των σχολικών τομέων ειδικοτήτων, αλλά και την αναντιστοιχία των ειδικοτήτων των καθηγητών σε σχέση με τους απαιτούμενους κλάδους και ειδικότητες...

• 30% των μαθητών στην Ελλάδα επιλέγει σήμερα την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση
• 40% των μαθητών στη Φινλανδία και 78% στη Γερμανία επιλέγουν την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση
• 393 ΕΠΑΛ υπάρχουν σήμερα με περίπου 80.000 μαθητές
• 109 ΕΠΑΣ λειτουργούν σήμερα με 12.000 μαθητές
• 101 μονάδες ειδικής αγωγής λειτουργούν σήμερα με περίπου 3.400 μαθητές

Πού βρίσκεται η γενιά του Πολυτεχνείου;

από την Πανεπιστημιακή συμπαράταξη του ΑΠΘ

Σήμερα είναι 21 Απριλίου κι αναρωτιόμαστε, μέσα στην κορύφωση της κρίσης που γέννησε το μεταπολιτευτικό κράτος, πού να βρίσκεται άραγε η γενιά του Πολυτεχνείου. Πόση επαφή έχει ακόμη με την πραγματικότητα; Κι όμως… Με τιμή αντιγράφουμε εδώ το συγκλονιστικό μήνυμα ενός συναδέλφου μας αυτής της γενιάς, του Γιάννη Χατζηγώγα, Καθηγητή Αρχιτεκτονικής στο ΑΠΘ:

«Είναι τόσο σημαντική και τόσο τολμηρή η ομιλία του Δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη στο Πανεπιστήμιο της πόλης μας, που θα έπρεπε να την διαβάσουν και να την κατανοήσουν σε βάθος όλοι οι φοιτητές και οι φοιτήτριές μας -όσοι μείνανε τέλος πάντων ακόμα στο ΑΠΘ- και όλοι οι πανεπιστημιακοί και όλοι οι πολίτες της πόλης, αλλά κυρίως το Υπουργείο Παιδείας και όλα τα μέσα ενημέρωσης, εφόσον θέλουν να δώσουν την πρέπουσα σημασία και την ανάλογη δημοσιότητα σε αυτή τη βαρυσήμαντη ομιλία, όπως της αξίζει.

Ακριβώς επειδή βάζει το χέρι επί τον τύπον των ήλων -μέρες που είναι κιόλας-
ας τη διαβάσουν όλοι και όλες προσεκτικά και κατόπιν ας μιλήσει όποιος θέλει, είτε συμφωνήσει είτε διαφωνήσει, με επιχειρήματα πραγματικά.

Λέει κάποιες ανακρίβειες; Λέει κάποιες υπερβολές; Δεν είναι έτσι τα πράγματα; Ή μήπως ψύχραιμα και τολμηρά και αληθινά βάζει το χέρι πάνω στις πληγές;

Ως πότε η πόλη που ήταν κάποτε το διαμάντι όλης της περιοχής, και το ΑΠΘ που ήταν το μεγαλύτερο και καλύτερο διαμάντι παιδείας και έρευνας όλης της περιοχής, θα ανέχονται επί δεκαετίες και διαρκώς, καταστάσεις χειρότερες από την Κερατέα; Γιατί στην Κερατέα μπορεί να πλησιάσει ένα πυροσβεστικό ή νοσοκομειακό όχημα ή ένα περιπολικό, ενώ στην καρδιά της πόλης όχι;

Γιατί φεύγουν οι φοιτητές μας στο εξωτερικό; Γιατί μετά το σούρουπο δεν τολμάει ψυχή να κυκλοφορήσει στο χώρο μετά το Σιντριβάνι; Πόση έρευνα πραγματική απέμεινε και πόσα μαθήματα μπορούν ακόμα αξιοπρεπώς να γίνουν;

Ως πότε θα κλείνουμε τα μάτια μας σε μια πραγματικότητα που δεν δημιουργήθηκε από την κρίση, αλλά δημιούργησε την κρίση στην παιδεία;

Εκεί, στο Σιντριβάνι, στη δυτική πύλη της Έκθεσης, αρχίζουν τα κατεχόμενα, η Κερατέα στην καρδιά της πόλης μας, το Σεράγεβο, η χώρα των ταλιμπάν...

Το εκπληκτικό γλυπτό του Ζογγολόπουλου, βανδαλισμένο εδώ και χρόνια με την ανοησία του σπρέι. ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΚΟΥΡΑΦΕΞΑΛΑ από κάποιους που παριστάνουν τους προοδευτικούς, τα κτίρια του μοντέρνου κινήματος του 60, διεθνούς σημασίας, ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ κ.α. κακοποιημένα, με επίχρυσα βυζαντινίζοντα γράμματα, air condition στις όψεις και βαμμένο το γυμνό μπετόν... Η άχρηστη τρύπα του Μετρό, που έγινε επί ΚΟΥΒΕΛΑ, κατά λάθος να παραμονεύει λίγα μέτρα κάτω από την άσφαλτο. Η σημαντική ανασκαφή με την χριστιανική βασιλική σε εξέλιξη, αλλά κρυμμένη με λαμαρίνες από τους κατοίκους. Τα ρωμαϊκά ευρήματα και το εβραϊκό νεκροταφείο διαλυμένα - το προπατορικό αμάρτημα του ΑΠΘ...

Και μετά έρχεται η περιοχή των μαχών με δακρυγόνα, γκλομπς και Ματ από τη μια, μολότοφ και λοστούς από την άλλη,

εν μέσω πανεπιστημιακού ασύλου ... ανιάτων...

Πώς να χωρέσει η έρευνα και η παιδεία, η αναψυχή, η βόλτα, το μάθημα, σ’ αυτό το πλαίσιο;

Μήπως η φυγή, η απόγνωση, η σιωπή, δεν είναι λύση, μήπως πριν κλείσει το ΑΠΘ από την οικονομική κρίση προλαβαίνουμε να κάνουμε κάτι;

...όρθιοι και μόνοι μες στη φοβερή ερημία του πλήθους...

...στα θλιβερά τραγούδια τους φύτρωσε ένας λωτός

να γεννηθούμε στο χυμό του εμείς πιο νέοι...

...κι αυτή δεν έχει τέλος η παρτίδα...

για να θυμηθούμε πάλι τον Μανώλη Αναγνωστάκη.»

Γιάννης Μπουτάρης: Η κομματικοποίηση των Πανεπιστημίων είναι ο Μουμπάρακ που έχει καθήσει στο σβέρκο της σπουδάζουσας νεολαίας.

Ο Γιάννης Μπουτάρης μίλησε χθες βράδυ στη Σχολή Χημικών του ΑΠΘ της οποίας είναι και απόφοιτος. Στο κείμενο της ομιλίας του μεταξύ άλλων εντοπίζει καίρια το πρόβλημα και τις παρενέργειες που προκάλεσε μεταπολιτευτικά η πανεπιστημιακή κομματικοποίηση κα το οποίο αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης και για τα ίδια τα πανεπιστήμια αλλά και για το κοινωνικό σύνολο, προτείνει την δια παντός αποχώρηση των κομματικών παρατάξεων, των φοιτητικών νεολαιών, από την μέθοδο επιλογής των διοικητικών αρχών των τμημάτων, σχολών και πανεπιστημίων και λέει το αυτονόητο. Ανάπτυξη χωρίς υγιή και παραγωγικά πανεπιστήμια δεν μπορεί να υπάρξει.

Πόλη και Πανεπιστήμιο

Η οποιαδήποτε ατζέντα για την νέα Θεσσαλονίκη όπως θέλουμε να την λέμε δεν μπορεί παρά να ενσωματώσει προτάσεις, λύσεις και θέματα που αφορούν όχι μόνο το τοπικό αλλά και το εθνικό επίπεδο. Το εξέχον παράδειγμα είναι αυτό της τριτοβάθμιας παιδείας.

Η στασιμότητα στην τριτοβάθμια παιδεία αφορά και έχει συνέπειες, όχι μόνο για την συνολική ανταγωνιστικότητα της χώρας, την εν γένει ανέλιξη και δυναμισμό της Ελληνικής κοινωνίας αλλά και την ικανότητα συγκεκριμένων περιοχών και αστικών κέντρων της Ελλάδος να προοδεύσουν. Αστικά περιβάλλοντα όπως αυτό της Θεσσαλονίκης δεν έχουν πια την πολυτέλεια να συμβιώνουν με μια μετρίων – και χειρότερα – επιδόσεων τριτοβάθμια παιδεία. Αντίθετα τους είναι απαραίτητη η διακεκριμένη όσο και πλουραλιστική στην διακυβέρνηση της τριτοβάθμια παιδεία μια που:

• Δεν μπορούν να βασιστούν, όπως βασίστηκε η πρωτεύουσα την περίοδο της απελευθέρωσης των αγορών, στην αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών και υποδομών (τράπεζες, τηλεπικοινωνίες, κλπ) που παραδοσιακά εδράζουν στην Αθήνα. Έχουν άρα μεγαλύτερη ανάγκη της παραγωγής πρωτογένειας από ένα ισχυρό πλέγμα πανεπιστημιακών σχολών που μπορεί να μπολιάσει και να διαμορφώσει εκ νέου την τοπική επιχειρηματικότητα.

• Δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα δυναμικότερο ανθρώπινο δυναμικό τους ελλείψει ενός ισχυρού πόλου στην τριτοβάθμια παιδεία που να παράγει την πραγματικότητα όσο και την αίσθηση ‘ότι κάτι πάντα συμβαίνει και κάτι συνεχώς κινείται’. Έτσι οι ηγεσίες τους διαρρέουν στην πρωτεύουσα ή και στο εξωτερικό αποδυναμώνοντας ακόμη περισσότερο την ικανότητα τους να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις.

• Δεν έχουν την ικανότητα να κάνουν χρήση του γεωγραφικού τους πλεονεκτήματος για να προσελκύσουν τις μελλοντικές ηγεσίες των γειτονικών χωρών σε σπουδές και να αναβαθμίσουν έτσι ακόμη περισσότερο τις περιφερειακές τους σχέσεις, καθώς και να καταστήσουν την παιδεία ως έναν τοπικό όσο και δυναμικό κλάδο υπηρεσιών.

Ασυλο ελεύθερης αλητείας

Και όμως οι αντιδράσεις των θεατών στην επίθεση του αναρχοφασισμού είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Ο οθόνη βουλιάζει, σαλεύει το πλήθος.


Tου Πασχου Mανδραβελη από την καθημερινή

O Τζέιμς Γουότσον είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή επιστήμονας. Μαζί με τον Φράνσις Κρικ είναι αυτοί που αποκάλυψαν το θαύμα της ζωής, την διπλή έλικα του DNA. Γι’ αυτό τιμήθηκαν με το Νομπέλ Ιατρικής. Πριν από μερικά χρόνια έκανε κάποιες δηλώσεις για το μέλλον της Αφρικής που θεωρήθηκαν ρατσιστικές. Ο ίδιος είπε ότι δεν τις εννοούσε, αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό.

Ο Τζέιμς Γουότσον προφανώς δεν ήξερε ότι στην Ελλάδα υπάρχει νομοθετικά κατοχυρωμένο το άσυλο που εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Προφανώς ξέρει τον άρρητο κανόνα που ισχύει στα πανεπιστήμια ακόμη και της Μποτσουάνα. Οι επιστημονικές διαμάχες είναι σκληρές, αλλά γίνονται με ευπρέπεια. Δεν διανοείται κανείς να λογοκρίνει κανένα, ούτε να τον φιμώσει. Πόσω δε μάλλον να τον προπηλακίσει.

Ετσι όταν τον κάλεσαν να μιλήσει σε συνέδριο Χημείας, νόμιζε ότι πήγαινε σε ΑΕΙ χώρας του Πρώτου Κόσμου. Ή έστω του Τρίτου Κόσμου. Πίστευε ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα είχε φροντίσει να περιφρουρήσει τον χώρο από ποικιλώνυμους αλήτες . Ισως πάλι να νόμιζε ότι οι πανεπιστημιακοί μας, αν διαπίστωναν ότι δεν μπορούν να περιφρουρήσουν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, θα καλούσαν τον αρμόδιο γι’ αυτές τις υποθέσεις, δηλαδή την Αστυνομία.

Φευ! Στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα επικρατούν τα «ανθρωπάκια», όπως είχε γράψει επιτυχώς προ καιρού ο κ. Αλέξης Παπαχελάς. Αυτά τρέμουν την ισχύ των τραμπούκων που διαφεντεύουν τα πανεπιστήμια. Οι τελευταίοι χτίζουν τους καθηγητές μέσα στα γραφεία τους (και μετά οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο κ. Τάσος Κουράκης, τρέχουν να τους αθωώσουν στα δικαστήρια), προπηλακίζουν όποιον θέλει να εκφράσει διαφορετική άποψη, ξυλοφορτώνουν «ενοχλητικούς» πανεπιστημιακούς όπως τον κ. Γιάννη Πανούση ή τον πρόεδρο του Παιδαγωγικού Tμήματος κ. Iωάννη Παπαδάτο. 

Κι όμως ουδείς -της πολιτικής ηγεσίας συμπεριλαμβανομένης- δεν μπορεί να ψελλίσει μια απλή κουβέντα και την απλή λύση: Το άσυλο δεν προστατεύει πια την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Προστατεύει μόνο τους αλήτες που διαφεντεύουν τα ΑΕΙ και απειλούν ακόμη και 84χρονους σεβάσμιους καθηγητές. Αντιτίθεται στην ελευθερία διακίνησης των ιδεών. Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να καταργηθεί; Η ανοχή στην παρανομία το μόνο που παράγει είναι περισσότερη αλητεία.

Ανακοίνωση της ΠΟΣΔΕΠ για τα γεγονότα του πανεπιστημίου της Πάτρας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα,  15  Απριλίου 2011

ΘΕΜΑ: Καταδίκη της επίθεσης που δέχτηκε ο Νομπελίστας καθηγητής Watson στα πλαίσια της αναγόρευσης του σε επίτιμο Διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας.

Για μια ακόμα φορά γίναμε μάρτυρες βίαιων εκδηλώσεων και απόπειρας περιορισμού της ακαδημαϊκής ελευθερίας σε πανεπιστημιακό χώρο. Χθες Πέμπτη 14 Μαρτίου 2011 στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας δέχθηκε επίθεση από κουκουλοφόρους ο Νομπελίστας καθηγητής Watson στα πλαίσια της αναγόρευσης του σε επίτιμο Διδάκτορα.

Απερίφραστη είναι η στήριξή μας στους θεσμικούς εκφραστές του Πανεπιστημίου σε κάθε απόφαση τους για την υπεράσπιση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και την αναβάθμιση του ακαδημαϊκού πολιτισμού.

Σε μια εποχή που η Ελληνική Πολιτεία βιώνει την πιο μεγάλη σε ένταση, πολυμορφία και βάθος κρίση ίσως από συστάσεών της και το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε ένα σημαντικό σημείο καμπής, ενέργειες με σαφή τα φασιστικά και σκοταδιστικά χαρακτηριστικά σίγουρα δεν έχουν θέση.

Ο ελεύθερος διάλογος, η τεκμηριωμένη αντιπαράθεση των απόψεων και των ιδεών και η επιμονή στη σύνθεση και την υπέρβαση είναι κεντρικοί άξονες τόσο για την κοινωνία όσο και για το πανεπιστημιακό μας σύστημα, που θα βοηθήσουν στη διέξοδο από την κρίση.

Το χθεσινό πρωτοφανές περιστατικό επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά αυτούς που πιστεύουν ότι οι σύγχρονες δημοκρατικές αρχές και οι πολιτικοί και κοινωνικοί θεσμοί έχουν διαβρωθεί στη συνείδηση μιας μερίδας της νεολαίας και του λαού. Στη διαμόρφωση και εδραίωση αυτής της πραγματικότητας το υπάρχον ακαδημαϊκό σύστημα  έχει τη συμβολή του, κατά συνέπεια έχει και τις ευθύνες του. Επιτακτική παρουσιάζεται λοιπόν η ανάγκη για ριζικές και ουσιαστικές αλλαγές στο ελληνικό πανεπιστημιακό σύστημα, ώστε να το οδηγήσουν στο άμεσο μέλλον σε υψηλά επίπεδα διεθνώς ανταγωνιστικής ακαδημαϊκότητας αλλά και ουσιαστικής δημοκρατίας.

Ο Πρόεδρος

Νικόλαος Μ. Σταυρακάκης,   Καθηγητής Ε.Μ

Τεχνολογίες αιχμής στη διδασκαλία των μαθημάτων, στο 6ο Γυμνάσιο Ιλίου

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

 Τεχνολογίες αιχμής στη διδασκαλία των μαθημάτων

 Σάββατο 7 Μαΐου 2007

ώρα 10.00 – 14.00

6^ο Γυμνάσιο Ιλίου

Πορφύρα & Πορφυρογέννητου

Ίλιον

Τηλ: 2105729460, 2105766717

Οργάνωση:   Παύλος Παπαθεοφάνους  Διευθυντής   6^ου Γυμνασίου Ιλίου

·      Σπύρος Φερεντίνος    Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ03                                                                

·      Νίκος Κανδεράκης   Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04

Πρόγραμμα

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων

10.00 – 10.30 Χαιρετισμοί

Γεώργιος Ζαφειρακίδης,                                                                              Διευθυντής Εκπαίδευσης

                                                Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας

Κυριάκος Περιμένης Προϊστάμενος 5^ου Γραφείου Δευτεροβάθμιας

                                                                        Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας

10.30 – 11.00 Κεντρική εισήγηση

Γιώργος Κορμάς, Ιατρός, Επιστημονικός συνεργάτης Μονάδας Εφηβικής Υγείας, Β΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Νοσοκομείο Π. & Α. Κυριακού

Εκπρόσωπος Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου

Θέμα: «Τεχνολογία - διαδίκτυο και Εκπαίδευση,

Μύθοι και Αλήθειες»

Αίθουσα Β1 2^ος όροφος: Μαθηματικά

11.00 – 11.30 Στέφανος Νομικός, Μαθηματικός 1^ο ΓΕΛ Ιλίου

«ΟΛΑ ΤΡΙΓΥΡΩ ΑΛΛΑΖΟΥΝΕ ΜΑ ΚΑΠΟΙΑ ΙΔΙΑ ΜΕΝΟΥΝ»

(η χρήση των λογισμικών και η βοήθειά τους στην κατανόηση και ανακάλυψη νέων εννοιών)

11.30 – 12.00 Σπύρος Φερεντίνος, Σχολ. Σύμβουλος ΠΕ03

«Η έννοια της δραστηριότητας στα Μαθηματικά και εφαρμογή στην ανακαλυπτική μάθηση»

12.00– 12.30 Κώστα Τσαγκάρης, Μαθηματικός, 4^ο ΓΕΛ Πετρούπολης

«Μια πρόταση διδασκαλίας, με τη βοήθεια ηλεκτρονικού, υπολογιστή, στην ομοιότητα».

12.30 – 13.00 Αγγελική Μανδηλάρη, Μαθηματικός, 6^ο Γυμνάσιο Ιλίου, «Συμμετρία – άξονες συμμετρίας με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή»

Αίθουσα παρουσιάσεων 1^ος όροφος: Φυσικές Επιστήμες

11.00 – 11.30 Λία Γαλάνη, Γεωγράφος, Λέκτορας στη Διδακτική της Γεωγραφίας στο ΠΤΔΕ

«Αστικά τοπία: Μια απόπειρα ανάγνωσής τους με τη χρήση νέων τεχνολογιών».

11.30 – 12.00 Παύλος Τζαμαλής, Εκπ/κός ΠΕ04, Ζάννειο Γυμνάσιο Πειραιά

«Ενεργειακές αλυσίδες»

12.00 – 12.30 Απόστολος Αθανασίου & Ευάγγελος Γιάννης,
Εκπ/κοί ΠΕ04, 3^ο Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας

Σεισμοί – κινήσεις λιθοσφαιρικών πλακών με το λογισμικό
«Γεωλογία – Γεωγραφία Α΄ & Β΄ Γυμνασίου»

12.30 – 13.00 Γιώργος Πανταζής, Εκπ/κός Βιολόγος

«Νέες τεχνολογίες: Η Βιολογία ξαναγίνεται συναρπαστική»

13.00 – 13.30 Γιάννης Θεοχαρόπουλος, Υπεύθυνος ΕΚΦΕ
Αγ. Αναργύρων

«Οι νέες τεχνολογίες στο εργαστήριο φυσικών επιστημών. Προσομοίωση – αισθητήρες – πειράματα ελεγχόμενα από υπολογιστή – δίκτυα μετρήσεων – επεξεργασία δεδομένων»

 Αίθουσα Β2 2^ος όροφος: Φιλολογικά

11.00 – 11.30 Κώστας Μπάλας, Εκπ/κός ΠΕ 02, Δ/ντής Πειραματικού Γυμνασίου Αγ. Αναργύρων

«Διαδίκτυο και εκπαιδευτικό λογισμικό παρουσίασης στη διδασκαλία της σχολικής Ιστορίας»

11.30 – 12.00 Δασκαλάκη Ιωάννα, Εκπ/κός ΠΕ02, 5^ο Γυμνάσιο Περιστερίου.

12.00 – 12.30 ΠαναγιώτηςΝταβαρίνος, Σχολ. Σύμβουλος ΠΕ02

«Η παιδαγωγική θεωρία του επικοδομητισμού και η διδακτική μεθοδολογία των φιλολογικών μαθημάτων με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών. Το παράδειγμα της διδακτικής μεθοδολογίας του εκπαιδευτικού λογισμικού ιστορίας».

12.30 – 13.00 Χρήστος Ράμμος, Εκπ/κός ΠΕ02

Αίθουσα ΣΕΠ 2^ος όροφος: Ξένες Γλώσσες

11.00 – 11.30 Θεοδώρου Κλαίρη, Εκπ/κός ΠΕ07, 1^ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου

«Η χρήση λογισμικών για το μάθημα της Γερμανικής γλώσσας, μέσω διαδραστικού πίνακα».

11.30 – 12.00 Στέλιος Μαρκαντωνάκης, Εκπ/κός ΠΕ05, Πειραματικό Γυμνάσιο Αγ. Αναργύρων

«Από τον κλασικό πίνακα στο διαδραστικό: Η διδασκαλία της γαλλικής με χρήση νέων τεχνολογιών»

12.00 – 12.30 Παπαμιχελάκη Ελένη, Εκπ/κός ΠΕ06, Εσπερ. ΓΕΛ.
Αγ. Αναργύρων

«Αξιοποίηση του υπολογιστή στο μάθημα των ξένων γλωσσών – προτάσεις διδασκαλίας»

12.30 – 13.00 Δέσποινα Ζαχαριουδάκη, Εκπ/κός ΠΕ07, 6^ο Γυμνάσιο Ιλίου

Απόπειρα διδασκαλίας  γραμματικών φαινομένων με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα

Πληροφορίες για την ημερίδα:

Παύλος Παπαθεοφάνους

Γιώργος Κουμουνδούρος

Τηλ: 2105729460, 2105766717

Mια επιστολή για το σχολικό χρόνο που λιγοστεύει

Ανοιχτή επιστολή.

Εμείς που υπογράφουμε την επιστολή αυτή

α) Απευθυνόμαστε στην συνδικαλιστική μας ηγεσία και ζητούμε την κατάργηση στην πράξη του «δικαιώματος της ελεύθερης ημέρας» για την διεξαγωγή των συνδικαλιστικών διαδικασιών. Αισθανόμαστε ντροπή να κλείνουμε το σχολείο για να συμμετάσχουμε στις γενικές συνελεύσεις του
σωματείου μας οι οποίες οφείλουν να πραγματοποιούνται μετά την λήξη του σχολικού προγράμματος.

β) Απευθυνόμαστε στην ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και δηλώνουμε
την αγανάκτησή μας για την εκ μέρους του απαξίωση του εκπαιδευτικού έργου που επιτελούμε, απαξίωση που υλοποιείται από την δραματική μείωση του πραγματικού σχολικού χρόνου. Με τον υλοποιούμενο σχεδιασμό διεξαγωγής των πανελλήνιων εξετάσεων το πραγματικό διδακτικό έτος τελειώνει την πρώτη εβδομάδα του μηνός Μαΐου αν και επισήμως το διδακτικό έτος κλείνει στις 30 Ιουνίου. Σχεδόν δύο ολόκληροι μήνες από τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο, θυσιάζονται στο βωμό των πανελληνίων εξετάσεων.

14/4/2011
Εκπαιδευτικοί του 4ου Λυκείου Πετρούπολης

Λύκειο και οι εισαγωγικές εξετάσεις

του Ευθύμη Δημόπουλου


Οι αλλαγές που προτείνει το Υπουργείο Παιδείας υπό τον τίτλο «Νέο Λύκειο» δε συνιστούν μεταρρύθμιση. Μεταρρύθμιση ωστόσο δε συνιστούν ούτε οι ισοπεδωτικές απορρίψεις και η έλλειψη εναλλακτικών προτάσεων. Ριζικές τομές που θα αλλάξουν δραστικά τα σημερινά δεδομένα φαίνεται πως είναι δύσκολο να χαραχθούν υπό τις παρούσες συνθήκες. Μια ολόκληρη εκπαιδευτική κουλτούρα εισαγωγικών εξετάσεων και φροντιστηρίων, κοντά μισού αιώνα - από τη δεκαετία του ’60 περίπου - δεν μπορεί να αλλάξει με κάποιες ανακοινώσεις, με αυξομειώσεις ωρών και ανακάτεμα μαθημάτων. Στο «Γόρδιο» της μεταγυμνασιακής ελληνικής εκπαίδευσης συμπλέκονται ευγενή όνειρα σπουδών, ελπίδες επαγγελματικής διεξόδου, πολιτικάντικος λαϊκισμός, η αγωνία του επιούσιου χιλιάδων αδιόριστων εκπαιδευτικών, η αναζήτηση επιπλέον εισοδήματος από διορισμένους, οι στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, οι γονεϊκές φιλοδοξίες και τα κοινωνικά στερεότυπα ολόκληρων γενεών.

Υπό το βάρος όλων αυτών των παραγόντων οι εξετάσεις εισαγωγής σε ΑΕΙ -ΑΤΕΙ και τα φροντιστήρια έχουν κάνει κεφαλοκλείδωμα στην εφηβική ηλικία, στο εισόδημα της ελληνικής οικογένειας και στο Λύκειο και δε λένε να τ’ αφήσουν ν’ ανασάνουν. Ωστόσο, το δημόσιο σχολείο και η εκπαιδευτική κοινότητα δεν πρέπει να παραδοθούν αμαχητί και υπό προϋποθέσεις μπορούν μεσοπρόθεσμα να γείρουν την πλάστιγγα υπέρ τους.

Ποιες είναι αυτές οι προϋποθέσεις; Η πρώτη προϋπόθεση είναι να αξιοποιήσει το δημόσιο σχολείο τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα σε σχέση με το καθεστώς των εξετάσεων και του φροντιστηρίου. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τι σημαίνει αυτό. Καταρχήν, οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι σε πρώτη φάση το σχολείο δεν μπορεί να αποκλείσει και μάλλον ούτε και να ανταγωνιστεί το φροντιστήριο στην προετοιμασία του μαθητή για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Οι λόγοι είναι πολλοί αλλά ο κυριότερος είναι πως η μηχανή του φροντιστηρίου είναι καλύτερα προσαρμοσμένη και πιο αποδοτική στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των εισαγωγικών. Το φροντιστήριο προσφέρει περισσότερο διδακτικό χρόνο, προσανατολισμένο σε λιγότερα μαθήματα και παράλληλα απευθύνεται σε ένα μαθητικό κοινό που πληρώνει σημαντικά ποσά φοίτησης, γεγονός που οπωσδήποτε επηρεάζει την όλη στάση του διδασκόμενου. Επίσης το φροντιστήριο έχει μεγαλύτερη δυνατότητα τυποποίησης των γνώσεων και εκμεταλλεύεται αποτελεσματικά το «η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης». Στο πλαίσιο αυτό η διαφορά αποδοτικότητας του από το σχολείο παραμένει τεράστια. Είναι σα να συγκρίνουμε το εργοστασιακό μοντέλο φορντικού τύπου με τη βιοτεχνική παραγωγή.

Παρ’ όλα αυτά η υπεροχή της φροντιστηριακής εκπαίδευσης δεν αντανακλάται πλήρως στα αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων. Στο επίπεδο των μέσων όρων τα αποτελέσματα δείχνουν όχι μόνο την αποτυχία του σχολείου αλλά και του φροντιστηρίου, αφού είναι γνωστό πως η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων παρακολουθεί φροντιστηριακά μαθήματα. Ίσως να δείχνουν και τα όρια του μαζικού χαρακτήρα και του μοντέλου των εισαγωγικών εξετάσεων.

Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να αναζητήσουμε τι μπορεί να αντιπαραθέσει το Λύκειο στο σημερινό εκπαιδευτικό καθεστώς; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συμφωνήσουμε, και σε αυτό μάλλον συμφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία εκπαιδευτικών και μαθητών, πως το σχολείο δεν μπορεί και δεν πρέπει να λειτουργήσει μόνο με τις εκπαιδευτικές νόρμες που επιβάλλουν οι εξετάσεις και κυριαρχούν στο φροντιστήριο. Αντιθέτως, μπορεί να προσφέρει διδασκαλία απαλλαγμένη από το στρες της ύλης και το παραδοσιακό μετωπικό μοντέλο, διδακτική καινοτομία, καλής ποιότητας διδακτική ύλη, δυνατότητες μαθητικής αυτενέργειας, περιβάλλον γνωστικών ερεθισμάτων και αμφιβολιών, ερευνητικές εργασίες, ευκαιρίες κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού και να ξεδιπλώσει μπροστά στα μάτια των μαθητών έναν ολόκληρο κόσμο τέχνης και πολιτισμού.

Στα πεδία αυτά βρίσκεται η δυνατότητα υπεροχής του σχολείου απέναντι στις εγγενείς αδυναμίες του υπάρχοντος συστήματος εξετάσεων και του φροντιστηρίου. Γιατί είτε στο φροντιστήριο είτε στο Λύκειο, μέσα στη σκληρή συνθήκη προετοιμασίας για τις εξετάσεις, ένας μαθητής δεν μπορεί να αγαπήσει την Ιστορία και να αρχίσει να διαπλάθει ιστορική σκέψη, δε θα γνωρίσει ποτέ τον Καμύ και τον Κουμανταρέα, δε θα κάνει πειράματα φυσικής, δε θα δει εκπαιδευτικά φιλμ βιολογίας και γεωγραφίας, δε θα συζητήσει για το Δαρβίνο και τη Θεωρία της Εξέλιξης, δε θα προβληματιστεί για το περιβάλλον και την οικολογία, δε θα ψάξει σε βιβλιοθήκες , δε θα έχει την ευκαιρία να αναρωτηθεί για την «Πολιτεία» του Πλάτωνα ή για το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» του Ρουσώ και δε θα διαβάσει Μίλερ ή Καμπανέλλη. Ακούω ήδη τα γέλια όσων διαφωνούν. «Σιγά μη γίνονται αυτά στο ελληνικό σχολείο» θα πουν. Ναι δε γίνονται αλλά υπάρχει η ελπίδα, η δυνατότητα και η διάθεση από πολλούς εκπαιδευτικούς και μαθητές να γίνουν. Αυτό είναι το στοίχημα για την ανασυγκρότηση της μεταγυμνασιακής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Αντιθέτως, στο Λύκειο που «υπάγεται» στις εξετάσεις και στο φροντιστήριο δε θα γίνουν ποτέ.

Όμως πρέπει να απαντήσουμε και σε ένα δεύτερο επίπεδο προβληματισμού. Μπορεί και πρέπει το Λύκειο, ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής να απαγκιστρωθούν πλήρως από το εκπαιδευτικό καθεστώς των εξετάσεων; Από πολλούς εκπαιδευτικούς διατυπώνεται ένσταση. Υποστηρίζουν πως από τη στιγμή που το Λύκειο αρνηθεί να διεκδικήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία προετοιμασίας των εισαγωγικών εξετάσεων έχει υπογράψει τη θανατική του καταδίκη. Το επιχείρημα είναι βάσιμο. Πράγματι το Λύκειο δεν πρέπει να είναι πλήρως απεξαρτημένο από τις εισαγωγικές εξετάσεις, από την οικονομία της χώρας και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, από τις απαιτήσεις και τα standards της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν μπορεί να υπάρξει μόνο ως χώρος γενικής παιδείας και διδακτικού πειραματισμού, μόνο ως «πολιτιστική κυψέλη».

Όλα αυτά μας οδηγούν στην αναζήτηση της δεύτερης προϋπόθεσης. Χρειαζόμαστε μια συνθετική εκπαιδευτική ρύθμιση για το Λύκειο που να συνδυάζει τη γενική εκπαίδευση με την προετοιμασία για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Αυτός ο συνδυασμός δεν φαίνεται πως μπορεί να επιτευχθεί στα τρία χρόνια της λυκειακής εκπαίδευσης. Από τις προτάσεις επίλυσης του προβλήματος που μελετώνται αυτή που υποστηρίζει τη δημιουργία ενός επιπλέον λυκειακού προπαρασκευαστικού έτους προετοιμασίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις, το οποίο θα λειτουργεί ως δημόσιο φροντιστήριο, φαίνεται η πιο σοβαρή.

Διεθνής Επιτροπή: «Αλλάξτε τα όλα στα πανεπιστήμια»

Εκθεση «κόλαφο» για τα ελληνικά πανεπιστήμια κατέθεσε η επιτροπή «σοφών» από πανεπιστήμια του εξωτερικού που ανέλαβε, μετά από πρόσκληση του υπουργείου Παιδείας, να μελετήσει τη λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

«Τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν ασαφείς αποστολές, ανεπαρκείς στόχους και αβέβαιο μέλλον» αναφέρεται στην έκθεση, η οποία κατά τα άλλα υποστηρίζει τις προτάσεις του υπουργείου Παιδείας για νέο Νόμο Πλαίσιο και μάλιστα επαναφέρει την «πρόταση Πανάρετου» για την δημιουργία περιφερειακών κολεγίων διετούς φοίτησης.

«Τα Ιδρύματα αυτά παρέχουν τεχνική εξειδίκευση και εκπαίδευση και επιτρέπουν στους καλύτερους σπουδαστές να μεταπηδούν στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα τετραετούς φοίτησης, με σαφώς καθορισμένες προϋποθέσεις και διαδικασίες» όπως αναφέρεται στη έκθεση.

Η ίδια έκθεση επιρρίπτει ευθύνες στους νυν πρυτάνεις των ΑΕΙ επειδή «οι πανεπιστημιακοί χώροι δεν είναι ασφαλείς». «Ενώ το Σύνταγμα επιτρέπει στην πανεπιστημιακή ηγεσία να προστατεύει τους πανεπιστημιακούς χώρους από στοιχεία που επιδιώκουν την πολιτική αστάθεια, οι πρυτάνεις έχουν δείξει απροθυμία να ασκήσουν τα δικαιώματα και να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους και να πάρουν τις αποφάσεις που χρειάζονται προκειμένου να εξασφαλισθεί η ασφάλεια του διδακτικού και ευρύτερου προσωπικού και των σπουδαστών. Ως αποτέλεσμα, η διοίκηση του πανεπιστημίου και το διδακτικό προσωπικό δεν έχουν αποδειχθεί καλοί επιμελητές των εγκαταστάσεων που τους εμπιστεύθηκε η κοινωνία» αναφέρει η έκθεση.

«Μεταρρύθμιση αμέσως»!
Οι διεθνείς «σοφοί» ζητούν άρση των διοικητικών και οικονομικών «φραγμών» που έχουν δώσει «κουλτούρα συντηρητισμού» στα ΑΕΙ και πλήρη αναμόρφωση του ελληνικού πανεπιστημίου. «Η εκπαίδευση γενικότερα, και η τριτοβάθμια εκπαίδευση ειδικότερα, χρειάζονται απεγνωσμένα μεταρρύθμιση, αν η Ελλάδα πρόκειται να συντηρήσει τις χρηματοπιστωτικές και οικονομικές πρωτοβουλίες τις οποίες έχει αναλάβει και να επιτύχει την αντιστροφή των όρων μιας πτωτικής οικονομίας» τονίζεται στην έκθεση.

Συγκεκριμένα και όπως αναφέρεται στην έκθεση:

- Τα πανεπιστήμια πρέπει να διδάσκουν προοδευτική σκέψη και να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα. Οι απόφοιτοι με ευρεία μόρφωση είναι πιο πιθανό να καινοτομήσουν και να αρχίσουν την δική τους επιχείρηση.

- Η Ελλάδα δεν αξιοποιεί επαρκώς τις ικανότητες των πολιτών της. Τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται δεν βρίσκονται σε αντιστοιχία με τις δεξιότητες που υπάρχουν και μπορούν να αναπτυχθούν.

- Χωρίς αλλαγές, η εκπαίδευση του ελληνικού πληθυσμού θα παρουσιάζει ανεπάρκειες και η έρευνα θα είναι μη επαρκώς στελεχωμένη για τις ανάγκες μιας κοινωνίας που βασίζεται στην γνώση.

- Ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και σε μερικές άλλες χώρες (Αυστραλία, Ισραήλ, Ιαπωνία, Κορέα, Μεξικό), η Ελλάδα παρουσιάζει τις υψηλότερες δαπάνες ανά φοιτητή. Ταυτόχρονα τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν έναν από τους μικρότερους αριθμούς αποφοίτων εντός του απαιτούμενου χρόνου.

- Τα ελληνικά πανεπιστήμια στερούνται θεμελιωδών τεχνολογιών πληροφορίας και άλλων εργαλείων αξιολόγησης για την μέτρηση παραμέτρων εισροών - εκροών και την αντικειμενική αξιολόγηση επιδόσεων (ποσοστά ολοκλήρωσης σπουδών, προσφορές θέσεων / αποδοχές, δημοσιευμένο έργο, και διδακτική αποτελεσματικότητα των καθηγητών).

- Τα ποσοστά ανεργίας των πτυχιούχων, καθώς και οι περίοδοι ανεργίας μετά την αποφοίτηση, είναι απαράδεκτα υψηλά.

- Η πολιτικοποίηση των φοιτητών αντιπροσωπεύει μια πέραν της λογικής συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία. Το γεγονός αυτό συμβάλλει στην ταχεία υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, οι φοιτητές έχουν το 40% των ψήφων στην επιλογή των διοικήσεων των πανεπιστημίων.

- Υπάρχουν πολλοί θύλακες αξιόλογης ερευνητικής δραστηριότητας, αλλά συνολικά η ερευνητική προσπάθεια υστερεί σε σύγκριση με τα άλλα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

- Τα πανεπιστήμια πρέπει να είναι αυτόνομα όσον αφορά την διαχείριση των πόρων τους, την ευχέρεια επιλογής της ηγεσίας και της διοίκησής τους και την λήψη ακαδημαϊκών αποφάσεων που προωθούν τους στρατηγικούς τους στόχους.

Κάθε ίδρυμα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρισθεί και να υποστηρίξει τις επιλογές του και να εντοπίζει πρόσθετους πόρους οι οποίοι θα βοηθήσουν το ίδρυμα στην επίτευξη των στόχων του.

Η λογοδοσία των διοικήσεων
Η επιτροπή κατέθεσε και σειρά προτάσεων για την διοίκηση των πανεπιστημίων, προτείνοντας «ένα ανεξάρτητο συμβούλιο για κάθε ίδρυμα ή ένα ανεξάρτητο συμβούλιο για μία ομάδα ιδρυμάτων που έχουν κοινά χαρακτηριστικά». Ακόμη προτείνει - όπως και το υπουργείο Παιδείας - διορισμό πρυτάνεων από τα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ.

Προτείνεται ακόμη ένα νέο σύστημα το οποίο θα περιλαμβάνει μια Σύγκλητο για κάθε ίδρυμα. Εάν περισσότερα του ενός πανεπιστήμια ομαδοποιούνται σε ένα ενιαίο σύστημα, είναι σκόπιμο να εξετασθεί επίσης μία κοινή Σύγκλητος του ενιαίου αυτού συστήματος.

- Είναι απαραίτητο τα πανεπιστήμια να λογοδοτούν για τις πράξεις τους. Θα πρέπει να έχουν την ευθύνη για την μέτρηση και την δημοσιοποίηση των ακαδημαϊκών τους επιδόσεων.

- Προτείνεται η σύσταση Σχολών ή Γραφείων Μεταπτυχιακών Σπουδών σε κάθε ίδρυμα. Αυτές οι Σχολές ή τα Γραφεία θα είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη και την εισήγηση μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων στην Σύγκλητο.

- Μια ειδική δημόσια υπηρεσία ή μια ανεξάρτητη αρχή πρέπει να είναι υπεύθυνη για την διαχείριση και την κατανομή της δημόσιας χρηματοδότησης στα ιδρύματα, για την αξιολόγηση του κόστους των υπηρεσιών, για την επεξεργασία κατάλληλων δεικτών και προδιαγραφών καθώς και την συλλογή όλων των απαραίτητων στοιχείων από τα ιδρύματα.

- Κάθε Πανεπιστήμιο πρέπει να πραγματοποιεί το δικό του λογιστικό έλεγχο των διαφόρων οικονομικών λειτουργιών και να υποβάλλει τακτικά έκθεση με τα αποτελέσματα.